skanuj0059

CXVl RODOWÓD I RECEPCJA TWÓRCZOŚCI

podstawa kolejnych wznowień, a zawierał całość dorobku prozatorskiego, wybór publicystyki i listy. Kanon ocalonych tekstów Schulza uzupełnia jeszcze sześć publikacji; cztery pierwsze w opracowaniu Ficowskiego. W 1973 r. Wydawnictwo Literackie wypuszcza fototypiczną odbitkę Drugiej jesieni — jedynego opowiadania ocalałego w rękopisie, w 1975 — pięknie wydaną Księgę listów, a w 1984 — Listy, fragmenty. Wspomnienia o pisarzu, gdzie można znaleźć jeszcze kilka tekstów wcześniej nie znanych; w r. 1993 warszawskie wydawnictwo „Chimera* wydaje tomik Schulza Z listów odnalezionych. Także w r. 1993 w krakowskiej Oficynie Literackiej ukazuje się pod redakcją Stanisława Rośka tomik Powstają legendy, zawierający trzy szkice Schulza związane z postacią Józefa Piłsudskiego. Resztę tekstów dotąd nie publikowanych — w postaci dziesięciu drobnych recenzji z „Wiadomości Literackich** oraz paru drobniejszych ineditów przynosi tom II katalogu wystawy Schulzowskiej: Bruno Schulz 1892-1942. Katalog-Pamiętnik Wystawy „Bruno Schulz. Ad Memoriam" w Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza w Warszawie, pod redakcją Wojciecha Chmurzyńskiego (1995).

Jeśli idzie o recepcję krytyczną dzieł Schulza, to w pierwszym. mniej więcej dziesięcioletnim okresie rolę pierwszoplanową odgrywali w niej przede wszystkim Sandauer i Ficowski. Pierwszy jako autor syntetycznego szkicu Rzeczywistość zdegradowana. Rzecz o Brunonie Schulzu, przedrukowywanego wielokrotnie jako przedmowa do kolejnych wydań Prozy, oraz szeregu pomniejszych artykułów i wypowiedzi^{1 2}; drugi jako ten, kto Schulza w początkach 1956 r. przypomniał, a następnie publikował o nim szereg szkiców, które złożyły się później na Regiony wielkiej herezji. pierwszą książkę o autorze Sklepów cynamonowych¹¹. Poza tymi dwoma krytykami mało kto publikował prace o szerszym zakroju. Przydarzyło się to jeszcze Bronisławowi Mamoniowi³, inni pisali raczej wspomnienia lub zdawkowe z konieczności recenzje. Sandauer, znający Schulza osobiście, i Ficowski — najlepszy znawca jego życiorysu — wprowadzili w opis twórczości pisarza biograficzne kategorie, omawiali „życie i twórczość*’, przeprowadzając liczne porównania między sytuacją autora i jego bohatera, a także sytuacją historyczną. Szczególnie nader sugestywny szkic Sandauera na całe lata zdeterminował sposób odbioru opowiadań.

W połowie lat sześćdziesiątych pojawiają się pierwsze ujęcia systematyczne, w akademickim stylu, a jednocześnie konkurencyjne propozycje lektury. Czesław Samojlik prezentuje dość dziwaczny i zapewne chybiony we wnioskach szkic o Schulzu jako pisarzu groteski⁴, Krzysztof Miklaszewski w kilku artykułach omawia wnikliwie kwestie językowo-stylistyczne⁵. W 1970r. pojawiają się interesujące prace o charakterze syntetycznym — Jana Kurowickiego i Wiesława Pawła Szymańskiego⁶, a w następnym roku studia na temat związków Schulza z nadreali-zmem — Jerzego Speiny i Henryka Dubowika⁷. Na przełomie lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych coraz liczniejsze stają

Tc artykuły i wypowiedzi zebrane zostały po raz pierwszy w tomie: A. Sandauer, Dla każdego coś przykrego. Kraków 1966, s. 308-325.

J. Ficowski, Regiony wielkiej herezji, op. cii.

-^s B. M a moń. Powierzchnie i dna, „Tygodnik Powszechny” 1957, nr 46.

-⁹ C. Sa moj I i k. Groteska pisarstwo wszechstronnie banalne. Sprawa prozy Brunona Schulza |w zbiorze:) X problemów literatury polskiej XX wieku. i. 11: Literatura międzywojenna. pod red. A. Brodzkiej i Z. Ż.a-bickiego. Warszawa 1965.

3° K. Miklaszewski. Cena świadomości, op. cii.; Tenże, Poeta prozy (O poetyckiej materii prozy Brunona Schulza), „Poezja” 1971, nr 7: tenże, O pewnej modernistycznej właściwości prozy Brunona Schulza (na przykładzie „Sklepów cynamonowych"), Zeszyty Naukowe UJ. Prace Historycznoliterackie, z. 21, Kraków 1971.

J. Kurowic ki. Bruno Schulz: Dziecko w antykwariacie kultur [w:| Człowiek i sytuacje ludzkie. Szkice o pisarstwie XX wieku, Wrocław 1970; W. P. S zy m ańsk i, O twórczości Brunona Schulza, „Ruch Literacki" 1970, z. 5; przedr. pt. Wyznawca Absolutu i Materii, op. cii.

J. Speina, Bruno Schulz a nadrealizm, op. cit.; H. Dubowik, op. cii.