skanuj0062

cxxn RODOWÓD I RMCEPCJA TWÓRCZOŚCI

Chwin), Gombrowiczem (Aleksander Fiut) i Witkacym (Włodzimierz Bolecki)⁴⁶.

Naturalną rzeczy koleją twórczość Schulza z rąk krytyków przeszła w ręce uczonych literaturoznawców i stała się inspiracją do stosowania coraz to nowych metod badawczych: psychoanalitycznych, socjologicznych, lingwistycznych, strukturalnych, mitograficznych itd. Ale recepcja Schulza to nie tylko kolejne interpretacje. Zapłodnił on wyobraźnie twórców teatru i filmu. W 1967r. teatr STG przy Politechnice Śląskiej w Gliwicach adaptował Wiosnę. w rok później Halina Słojewska wyzyskała jego teksty w spektaklu Czas nielegalny w Teatrze Jednego Aktora w Gdańsku, w 1971 Studio Pantomimy przy RU ZSP Politechniki Szczecińskiej przedstawiło wyreżyserowany na podstawie prozy Schulza spektakl pt. Sanatorium pod Klepsydrą. Kolejne spektakle powstały w krakowskim Teatrze Kameralnym (Sklepy cynamonowe w reż. Ryszarda Majora, 1976), w teatrze „Cricot 2” Tadeusza Kantora (wykorzystano elementy prozy Schulza w przedstawieniu Umarta klasa. 1975), w studenckim „Teatrze A...’* przy Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Wrocławskiego (Panopticum wg Traktatu o manekinach w oprać. M. Traczyk i reż. B. Rachwała, 1977), w warszawskim teatrze „Studio” (spektakl pt. Ostatnia ucieczka ojca, 1983), na koniec w krakowskim Teatrze Starym (przedstawienie pt. Republika marzeń w adapt. i reż. Rudolfa Zioło, 1987).

W 1981 r. w Operze Wrocławskiej odbyła się, powtórzona w rok później w warszawskim Teatrze Wielkim, premiera opery Zbigniewa Rudzińskiego Manekiny, której libretto powstało na podstawie tekstów Schulza. Spektakl ten był prezentowany gościnnie także w Paryżu, w Dreźnie i na kilku scenach operowych w RFN i Izraelu.

⁴⁶ Por. S. Chwin, Schulz a Leśmian (w zbiorze:] Czytanie Schulza, o/), cii.: A. I- i ul, Pojedynek z doktorowa z Wilczej, tamże; W. Bolecki, Witkacy - Schulz. Schulz - Witkacy iwariacje interpretacyjne), tamże.

Z licznych późniejszych adaptacji scenicznych prozy Schulza warto wymienić telewizyjny spektakl Emeryta w reż. Waldemara Smigasiewicza (realizacja: 1987, emisja: maj 1988); przyjęty niezwykle gorąco w Polsce i za granicą spektakl pt. Samotność z Teatru Lalek Banialuka w Bielsku-Białej w reż. Franęois Lazaro (1988), oryginalny, zrealizowany w konwencji performance' u Projekt-Schulz krakowskiego teatru Mandala. w reż. Andrzeja Sadowskiego, a także głośny spektakl The Street of Crocodiles, wystawiony w londyńskim Theatre de Complicite. Rok jubileuszowy Schulza obrodził wieloma inscenizacjami, nie zawsze, niestety, udanymi, a także wspomnianym już festiwalem amatorskich teatrzyków adaptujących, niekiedy bardzo oryginalnie, prozę Schulza (Dzierżoniów, 1992). Godny uwagi jest też bardzo osobisty spektakl Sanatorium pod Klepsydrą w adapt. i reż. Jana Peszka, wystawiony najpierw w Japonii (1994), a następnie w krakowskim Teatrze im. Słowackiego (1995).

Pisarstwo Schulza było również inspiracją do oryginalnej twórczości dramatycznej: w r. 1987 Teatr im. Słowackiego w Krakowie wystawił w reżyserii Jacka Andruckiego sztukę Henryka Dederki Bruno. Autobiografia pośmiertna Brunona S. nauczyciela rysunków z miasta Drohobycza, spektakl ten otrzymał w tym samym roku nagrodę na festiwalu polskiej dramaturgii współczesnej we Wrocławiu. W „Dialogu” 1989 (nr 7) ukazała się też sztuka Krzysztofa Wójcickiego Księga Bałwochwalcza. Rzecz o Brunonie Schulzu (podtytuł wymieniono w programie przedstawienia w Teatrze Miejskim w Gdyni — premiera: listopad 1992).

W 1973 r. Wojciech Has zrealizował głośny i kontrowersyjny film pt. Sanatorium pod Klepsydrą, który otrzymał nagrodę jury na festiwalu w Cannes, a potem główną nagrodę na XII festiwalu filmów fantastycznych w Trieście. Krytyka do dziś nie jest zgodna, czy reżyser sprzeniewierzył się pisarzowi, czy — przeciwnie — udało mu się stworzyć filmowy