skanuj0061

cxx RODOWÓD I RECEPCJA TWÓRCZOŚCI

Na początku lat osiemdziesiątych zaznacza się kolejny etap rozwoju „schulzologii" i wpływ nowych metodologii. Najciekawsze prace z tego okresu są dziełem czterech autorów: Włodzimierza Boleckiego, który zajął się językiem i stylem opowiadań na tle norm poetyckości w dwudziestoleciu międzywojennym, Bogusława Gryszkiewicza, analizującego bardzo ciekawie wątki mitologiczne u Schulza, Krzysztofa Stali, autora dekon-strukcyjnej interpretacji Schulzowskiej filozofii słowa, oiaz Stefana Chwina, badającego wpływ tradycji romantycznej na kreacyjną praktykę pisarza¹. Dodać do tego należy jeszcze kolejną książkę Jerzego Ficowskiego, zawierającą bogaty materiał faktograficzny i podejmującą dyskusję z niektórymi interpretacjami twórczości drohobyckiego autora². Ostatni istotny etap badań nad Schulzem związany jest z przypadającym w r. 1992 stuleciem urodzin i pięćdziesięcioleciem śmierci pisarza. Odbyły się w związku z tym sesje naukowe poświęcone jego twórczości — w Krakowie, Gdyni, Drohobyczu, Częstochowie — a także wielka ilość imprez popularyzujących Schulza, łącznie z festiwalem teatrów amatorskich, przedstawiających inscenizacje prozy Schulza, w Dzierżoniowie. Kulminacyjnym punktem obchodów rocznicowych było w Polsce otwarcie wielkiej wystawy prac plastycznych i pamiątek po Schulzu w warszawskim Muzeum Literatury. Jej twórcą, przenoszącym następnie ową ekspozycję w inne miejsca w Polsce i za granicą, był Wojciech Chmurzyński. Drugim punktem kulminacyjnym stały się obchody rocznicy śmierci pisarza w Drohobyczu, połączone z sesją naukową.

Pokłosiem jubileuszu są książki zbiorowe, gromadzące referaty z sesji. Pojawiły się kolejno tomy: Bruno Schulz. In me-moriam 1892-1992; Teatr pamięci Brunona Schulza; Czytanie

Schulza, a także obszerna praca Krzysztofa Stali Na marginesach rzeczywistości^J-\ Nieco wcześniej ukazała się po francusku książka Henri Lewiego poświęcona wątkom judaistycznym w twórczości pisarza⁴⁴.

Ostatnie dziesięciolecie przyniosło ogromny wzrost prestiżu Schulza na świecie. Zainteresował on wielu badaczy na obydwu półkulach i wszedł trwale w poczet klasyków literatury XX wieku. Jeśli chodzi o interpretacje tekstów, to przeszły one znamienną ewolucję od tendencji porządkujących Schul-zowski świat, przestrzeń, czas podług jakiejś trwałej koncepcji czy struktury, do ujęć akcentujących u Schulza wieczny ruch. dynamikę, grę znaczeń. Typowym przykładem może być tu książka Krzysztofa Stali. Poza tym sporą rolę odgrywa ostatnio w „schulzologii” kwestia żydowskich korzeni twórczości pisarza. Przyjmowana dotąd jako oczywistość, ale bez głębszej analizy, zyskała w latach dziewięćdziesiątych opracowanie przede w studiach wspomnianych wcześniej Shaloma Linden-bauma, Jana Błońskiego i Władysława Panasa, który uczynił z niej temat rozprawy habilitacjnej. Rozprawa ta ukazała się w końcu 1997 r. pt. Księga blasku. Traktat o kabale w prozie Brunona Schulza⁴⁵. Bada się w tym kontekście zarówno odbicie w twórczości tematów i wątków klasycznej kabały lub Biblii, jak też literacki obraz żydowskiego losu. wyrażonego w kategoriach socjologicznych. Studia porównawcze wzbogaciły się o prace zestawiające Schulza z wielkimi pisarzami jego czasów: Bolesławem Leśmianem (Stefan

--/-——

⁴³    Hnmo Schulz. In memoriam /<S’92-/992, pod red. M. Kitowskiej-Ly-siak, Lublin 1992; Teatr pamięci Brunona Schulza, pod red. J. Cicchowicza » U. Kasjuniuk, Gdynia 1993; Czytanie Schulza, op. cif.: K. Stała. Na marginesach rzeczywistości, op. cii.

⁴⁴    II. Lewi, Bruno Schulz ou les strategies messianujucs, op. cii.

⁴⁵    Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Literatura Współczesna Pisarze i Problemy, t. III, Lublin.

1

   W. Bolecki, op. cii.: B. Gryszkiewicz, op. cii.: K. Siała, op. cii.: S. Cli w i n, Twórczość i autorytety. Bruno Schulz wobec romantycznych dylematów tworzenia, „Pamiętnik Literacki" 1985. z. 1.

2

   J. Ficowski. Okolice sklepów cynamonowych, op. cit.