Img00204

208

Rezystywność skrośna dielektryków ciekłych oraz dielektryków stałych zależy silnie od stopnia zanieczyszczenia i zawilgocenia. Zanieczyszczenia tworzą dodatkowe źródło swobodnych jonów.

Najwyższe wartości rezystywności skrośnej osiągają dielektryki niepolame. Przykładem może być w grupie dielektryków lotnych — powietrze o p₅ rzędu 10¹⁸ Q'in, w grupie dielektryków ciekłych — izolacyjny olej mineralny o p^ rzędu 10^l2QTn, a w grupie dielektryków stałych — polietylen o p_s rzędu 10¹⁴śi-m.

Rezystywność skrośna dielektryków o cząstkach niesymetrycznych (polarnych) zmienia się w bardzo szerokim zakresie, w zależności od stopnia podatności na jonizację (lub dysocjację.) Tak np. wartość p_s dla pięciochlorodwufenylu (olej syntetyczny) jest rzędu 10ⁿQ-m, bakelitu — 10¹² śż-m, dla acetonu tylko 10⁴ Q-m, a dla wody — 10³Q-m.

4.18. Rezystywność powierzchniowa, odnosząca się tylko do dielektryków stałych, zależy bardzo silnie od ich budowy oraz od stopnia zanieczyszczenia i zawilgocenia ich powierzchni. Największe wartości rezystywności powierzchniowej charakteryzują dielektryki, których powierzchnie nie ulegają zwilżaniu (np. parafina o wartości p_p rzędu 10^I6Q), a najmniejsze — dielektryki, które rozpuszczają się częściowo, w wodzie (np. szkło sodowe, p_p rzędu 10⁸ŚŻ).

Gdy prąd powierzchniowy płynie po powierzchni prostokąta ab wzdłuż jego dłuższego boku a, rezystancję powierzchniową obliczyć można ze wzoru

R = p -    (4.18-1)

^p b

skąd wynika, że jednostką rezystywności powierzchniowej jest £2-m/m lub po prostu £1.

Stratność dielektryczna

4.19. Straty energii w dielektryku (w nieobecności wyładowań niezupełnych) wywoływane są polaryzacją i prądami upływu.

Jeśli przyłączyć kondensator do źródła napięcia stałego, powstanie w obwodzie prąd elektryczny o przebiegu w czasie pokazanym na rys. 4.19-1. Można rozłożyć ten prąd na trzy składowe: prąd ładowania prąd absorpcyjny I_a oraz prąd upływu I_u.

/-/.♦/.W.    (4-19-1)

Dwa pierwsze człony składają się na prąd polaryzacji, z tym, że prąd ładowania związany z polaryzacją elektronową i jonową jest bardziej krótkotrwały i jego energia wydatkowana zostaje na sprężystą deformację dielektryka. Zostaje ona zmagazynowana w postaci energii potencjalnej w polu elektrycznym kondensatora, a uwolniona i całkowicie odzyskana przy wyładowaniu kondensatora.