109582

Rezystywność powierzchniowa, odnosząca się tyiko do dielektryków stałych, zależy bardzo silnie od ich budowy oraz od stopnia zanieczyszczenia i zawilgocenia ich powierzchni. Największe wartości rezystywności powierzchniowej charakteryzują dielektryki, których powierzchnie nie ulegają zwilżeniu (np. parafina o wartości rzędu 10^I6Q), a najmniej dielektryki, które rozpuszczają się częściowo w wodzie (np. szkło sodowe, pp rzędu 10⁸ Q).

Natomiast rezystywność powierzchniowa wyrażana w Q określa rezystancję kwadratu powierzchni dielektryka o boku 1 cm.

Wyładowania powierzchniowe są jedną z form wyładowań niezupełnych. Zależnie od rodzaju dielektryka stałego i stanu jego powierzchni można wyróżnić cztery formy wyładowań powierzchniowych: wyładowania świetlące, wyładowania ślizgowe, wyładowania zabrudzeniowe, wyładowania pełzne.

Przedstawiany podział ma charakter umowny, można spotkać także inne nazewnictwo czy klasyfikację. Niezależnie od podziału zasadnicze znaczenie w powstawaniu i rozwoju tych wyładowań ma składowa normalna natężenia pola, występująca na granicy dwóch dielektryków.

Wyładowania ślizgowe stanowią jedną z form wyładowań powierzchniowych. Wyładowania te powstają głównie przy napięciu przemiennym. Początkowo maja postać wyładowań świetlących, podtrzymywanych przez powstający ładunek przestrzenny. Występują w układach o dużej nierównomierności pola elektrycznego i i w układach z szeregowo-równoległym uwarstwieniem dielektryka stałego z dielektrykiem gazowym lub ciekłym. Technicznymi przykładami takich układów mogą być izolatoiy przepustowe, wysokonapięciowe głowice kablowe.

Wytrzymałość elektryczna układów uwarstwionych ukośnie.

Klasycznym przykładem układu uwarstwionego ukośnie jest izolator przepustowy. Rozkład napięć w takim układzie izolacyjnym zależy przede wszystkim od pojemności powierzchniowej i pojemności dielektryka umieszczonego między elektrodami. Schemat zastępczy fragmentu układu izolacyjnego typu przepustowego, w którym występują wyładowania ślizgowe przedstawiono poniżej.

Schemat zastępczy fragmentu układu izolacyjnego, typu przepustowego. 1 - elektroda uziemiona, 2 - elektroda wysokonapięciowa. 3 - dielektryk stały. Co - pojemność skrośna odniesiona do jednostki powierzchni. Cpu-jednostkowa pojemność wzdhiżna. R,» -jednostkowa rezystancja powierzchniowa

Wyładowania mogą występować w otoczeniu elektrody uziemionej 1, kiedy napięcie między elektrodami 1 i 2 zmienia się znacznie szybciej niż napięcie na pojemnościach skrośnych Co. Pojemność te są ładowane przez rezystancje powierzchniowe Rp_C, ze stałą czasową Rpo* Co. Na pojemnościach wzdłużnych C^o pojawiają się wtedy spadki napięcia, które mogą być wystarczające do wywołania jonizacji wokół elektrody ostrzowej, a następnie wyładowań świetlących.

Duże znaczenie w dalszym rozwoju wyładowania odgrywa ładunek przestrzenny, powstający w wyniku jonizacji elektronowej bodźczej. Odkształca on jeszcze bardziej rozkład natężenia pola i