Img00298

302

Przy zmniejszaniu pola H do zera, głównym występującym zjawiskiem jest spontaniczny obrót wektora M, od kierunku wektora H do kierunku łatwego magnesowania poszczególnych domen. Uwalnia się przy tym część energii uwięzionej uprzednio w polu magnetycznym (pole abc na rys. 5.36-Ib). W pobliżu punktu b rozpoczyna się dzielenie dużych domen na mniejsze, niektóre z nich z wewnętrznie zamkniętym obwodem magnetycznym.

Zjawiska te przebiegające samorzutnie przy zmniejszaniu H do zera związane są z odwracalnymi (lub sprężystymi) procesami magnesowania. Zlikwidowanie nieodwracalnych (niesprężystych) skutków procesów magnesowania i sprowadzenie wartości wektora M do zera wymaga wytworzenia zewnętrznego pola magnetycznego o przeciwnym kierunku i wydatkowania określonej ilości (pole cOb na rys. 5.35-1) energii.

Przyczyną zjawisk nieodwracalnych są dyslokacje, atomy zanieczyszczeń i wszelkiego rodzaju nieregularności w kryształach, które stają się barierami utrudniającymi ruch ścian Blocha. Do ich przezwyciężenia wymagane jest wydatkowanie dodatkowej energii.

Energia magnetyczna proporcjonalna do powierzchni pętli histerezy jest tracona bezpowrotnie przy każdym obiegu pętli, zamieniając się na ciepło. Stanowi ona tzw. straty na histerezę magnetyczną. Mierzy się ją w dżulach na m ³ objętości materiału i na jeden cykl obiegu pętli histerezy.

5,37. Zdejmując pętle histerezy przy stopniowo zwiększanej wartości H, uzyskuje się rodzinę pętli o coraz większych powierzchniach (rys. 5.37-1). Przy zwiększaniu wartości H powyżej wartości pola nasycenia H_n pętla histerezy już nie zmienia ani kształtu, ani powierzchni, wydłużają się jedynie bezhisterezowe odcinki krzywej magnesowania. Odpowiadającą temu stanowi pętlę histerezy nazywa się graniczną pętlą histerezy.

Rys. 5.37-1. Rodzina pętli histerezy: a) komutacyjna (normalna) krzywa magnesowania; b) graniczna pętla histerezy