img032 (37)

50 Platon

przebijania się przez jakiekolwiek trudności. Nie może bowiem wtedy nikt zrzucić winy na tego, który się podjął roli przewodnika, lecz sobie ją jedynie każdy przypisywać musi, komu sił nie dostaje, aby uprawiać to wszystko, co sprawę tę posuwa naprzód. Z tego to punktu widzenia mówiłem i Dionizjosowi wtedy to, co mu mówiłem. Wszystkiego mu jednak nie wyłożyłem, a i Dionizjos nie dopominał się o to; twierdził bowiem, opierając się na tym, co tu i ówdzie posłyszał od innych, że już posiada dość rozległą wiedzę, i to'w sprawach najważniejszych, i że w dostatecznym stopniu wiadomości te opanował. Później miał, jak słyszę, napisać coś o tym, co wtenczas usłyszał, i podać to podobno jako swój własny system, a niejako rzecz zawierającą coś z tego, o czym słyszał. Nie znam jednak nic z tego. Znam niektórych innych, którzy pisali na te tematy, ale oni, kimkolwiek są, samych siebie nie znają. O wszystkich, którzy pisali czy też pisać będą o czymś z tej dziedziny i twierdzą, że dzięki temu, co usłyszeli ode mnie bądź od innych, lub też doszedłszy do tego samodzielnie, obeznani są z tym, co stanowi przedmiot najpoważniejszych moich rozważań, tyle tylko mam do powiedzenia, że nie jest, zdaniem moim, możliwe, aby rozumieli się na tym chociaż trochę. Nie ma też żadnej mojej rozprawy omawiającej te zagadnienia i z pewnością nigdy nie będzie. Nie są to bowiem rzeczy dające się ująć w słowa, tak jak wiadomości z zakresu innych nauk, ale z długotrwałego obcowania z przedmiotem, na mocy zżycia się z nim, nagle, jakby pod wpływem przebiegającej iskry, zapala się w duszy światło i płonie już odtąd samo siebie podsycając ¹⁶. Zdaję sobie w każdym razie sprawę z tego, że-

¹⁵ Por. przekład A. Krokiewicza: „[...] Nie ma żadnego spisanego przeze mnie wykładu o rzeczach, związanych z tą wiedzą, i na pewno nigdy nie będzie. Nie daje się ona bowiem zgoła wysłowić na podobieństwo in-jeżeliby chodziło o piśmienne czy ustne przedstawienie tych rzeczy, to ja bym właśnie wyrazić je mógł najlepiej, a także z tego, że, o ile są opacznie ujęte w jakimś piśmie, to mnie to z pewnością zasmuca najbardziej. Gdybym miał to przeświadczenie, że sprawy te dadzą się w należyty sposób przedstawić w piśmie szerokiemu ogółowi albo też w ustnych naukach, czyż byłoby dla mnie piękniejsze zadanie w życiu od tego, ażeby pisać o tych tak zbawczych prawdach dla ludzi i ażeby wszystkim oświetlić istotną naturę rzeczy? Ale także i dla ludzi nie sądzę, aby próba mająca jakoby zmierzać do tego była czymś dobrym, wyjąwszy chyba bardzo nieliczne jednostki, którym drobna wystarczy wskazówka, aby już dalej samodzielnych dokonywali odkryć. Co do innych, to wywołałoby to w jednych, całkiem niewłaściwie, niezasłużoną wzgardę dla tych spraw, drugich wzbiłoby w pychę i napełniło próżnością czczych wyobrażeń o sobie, że oto zdobyli już szczyty wiedzy. Zamierzam przedstawić teraz te sprawy nieco obszerniej. Być może, że w świetle tych wywodów jaśniej się zarysuje to, co mówię obecnie. Istnieje bowiem rozumowanie oparte na prawdziwych przesłankach zwalczające każdego, kto by się ważył poruszać w piśmie choćby najdrobniejsze zagadnienie z zakresu tych spraw. Rozumowanie to już i poprzednio niejednokrotnie przeze mnie było wyłożone, niemniej jednak trzeba, jak się zdaje, przedłożyć je teraz na nowo.

nych nauk, lecz dzięki współobcowaniu z samym przedmiotem (Tpaypoc ocut^>) i współżyciu roznieca się nagle, jakby od iskry, światło w duszy i karmi się już samo” (A. Krokiewicz, Sokrates, Warszawa 1958, s. 121). W ciągn rozdziału A. Krokiewicz interpretuje to sławne miejsce z listu VII i, polemizując z Lutosławskim, przedstawia własną koncepcję platońskiego „idealizmu” i „spirytualizmu” (op. cit., s. 121—141; zob. też A. Krokiewicz, Zarys filozofii greckiej, Warszawa 1971, s. 321 i n.). (Przyp. red.).