img043 (52)

Niektóre Arthropoda, głównie owady, tzw. wektory, mogą przenosić inwazje jako obligatoryjni żywiciele pasożytów - są to nr/.cnosiciclc hioloini/ni: mogą występować także przenosiciele mechaniczni - np. owady, które przypadkowo transportują pasożyty, które jednak nie odbywają w nich rozwoju.

Pewne pasożyty, normalnie występujące u zwierząt, mogą być przenoszone na człowieka i powodować inwazję odzwierzęcą - zoonozę. Socjalne i ekonomiczne warunki mogą wpływać na rozprzestrzenianie się takich pasożytów. Niektóre zoonozy. iak również typowe dla człowieka inwazje pasożytnicze, są powszechne - kosmopolityczne, występują w wielu rejonach świata np.: echinokokoza, toksoplasmoza, trichinelloza; inne są endemiczne, ich występowanie zależy od pewnych czynników środowiska, ograniczających zasięg występowania parazytozy do określonych rejonów geograficznych np.: schistosomoza, onchocerkoza.

Wiele czynników, wpływających na przebieg cyklu rozwojowego pasożyta, może determinować utrzymywanie się inwazji w środowisku i w organizmie człowieka.

Podstawowa wiedza, dotycząca: źródeł inwazji, stadiów inwazyjnych, dróg zarażenia, dyspersji i transmisji pasożytów, specyficznych cech ich biologii, ważnych dla prawidłowej diagnostyki oraz prewencji - jest niezmiernie ważna dla lepszego zrozumienia skomplikowanego obrazu parazytoz.

Z drugiej strony, uwzględnienie wpływu biotycznych, środowiskowych i ontogenetycznych, czynników: wieku, diety, stanu immunologicznego, dynamiki hormonalnej, socjo-ekonomicznych uwarunkowań, mogących modyfikować przebieg choroby pasożytniczej, jest konieczne przy ocenie interakcji pomiędzy pasożytniczym patogenem a ludzkim organizmem.

Wiele jeszcze brakuje do pełnego zrozumienia złożoności tej relacji, należy jednak pamiętać o stałym postępie wiedzy także w tej dziedzinie.

Wykaz gatunków mikroorganizmów ważnych medycznie

Pasożytnicze i komcnsnlic/.nc pierwotniaki układu pokarmowego człowieka

Giardia inteslinalis Enlamoeba histolytica/dispar Enlamoeba coli lodamoeba biilschlii

Pasożytnicze pierwotniaki jamy ustnej człowieka

Trichomonas lenca Entamoeba gingivalis

Pierwotniak pasożytniczy układu moczowo-płciowego Trichomonas vaginalis

Pasożytnicze pierwotniaki tkanek i płynów ciała

-    Trypanosomatidae

Trypanosoma brucei gambiense Trypanosoma cruzi Leishmania tropica

-    sporowce wywołujące malarie

Plasmodium vivax Plasmodium falciparum

-    sporowce zwierzęce pasożytujące u ludzi

Babesia bovis Babesia microti

Wybrane uatunki oportunistyczne

Toxoplasma gondii Cryptosporidium parvum Pneumocystis carinii

Ameby wolnożyjące - fakultatywne pasożyty człowieka

Acanthamoeba sp.

Naegleria sp.

Balamuthia sp.