img048

obskakiwanie się), oraz kontroli codziennej wydajności mlecznej w okresie spodziewanego latowania się tj, ok 19 dni po ustąpieniu poprzednich objawów rujowych.

Wykrywanie rui u samic w dużych stadach me jest trudniejsze ameZeli w małych. W grupowym utrzymaniu bydła stado jest zwykle dzielone na grupy technologiczne: dlatego w danym czasie należy obserwować tylko 1-2 grupy krów będące w cyklu reprodukcyjnym, w fazie przedciąźowej. Krowy zazwyczaj nie stoją blisko siebie i dlatego jeśli to nastąpi, zwłaszcza zaś gdy jedna sztuka trzyma łeb w pobliżu zadu drugiej, to należy rozpocząć ich baczniejszą obserwację.

Pomiar oporności elektrycznej śluzu pochwowego Badanie bezpośrednie przez pochwę wykonuje się elektronicznym wykrywaczem (rui, wczesnej ciąży i terminu porodu) firmy Dramiński. W metodzie tej wykorzystano zmieniającą się oporność śluzu pochwowego w czasie cyklu płciowego i podczas ciąży. Stwierdzenie najniższych wartości oporności śluzu zbiega się z notowaną podczas rui charakterystyczną grą hormonalną (spadek stężenia progesteronu w płynach ustrojowych, wzrost koncentracji estrogenów i przedowulacyjny wylew hormonu luteinizującego LH). Sondę aparatu umieszcza się w pochwie w pobliżu szyjki macicznej i odczytuje (na mierniku cyfrowym) natychmiast wynik.

Interpretacja wyników Wartości ok. 200 jednostek w czasie rui lub przed zbliżającym się za kilka, kilkanaście godzin porodzie i ok. 300 jednostek poza rują lub w czasie ciąży - są wartościami diagnostycznymi.

Podanie prostaglandyny lub jej analogów Metoda ta umożliwia ustalenie wystąpienia rui posynchronizacyjnej i optymalnego momentu unasieniania samic. Korzyści synchronizacji dotyczą głównie koncentracji zacieleń w dużych grupach zwierząt oraz produkcji zarodków i ich transplantację.

Główne metody synchronizacji rui i kontroli cyklu rujowego środkami farmakologicznymi opierają się na:

-    skracaniu czynności ciałka żółtego na jajniku poprzez wywołanie luteolizy (prostaglandyny i jej syntetyczne analogi); zastosowanie preparatu w fazie lu-tealnej cyklu płciowego powoduje zanik ciałka żółtego i stwarza warunki do wystąpienia rui i jajeczkowania;

-    wydłużaniu czynności ciałka żółtego lub zastąpienie jego funkcji przez zastosowanie progesteronu lub syntetycznych analogów - prostagenów, np. preparat Crestar (lntervet) w formie implantów do zakładania podskórnego zawierających norgestomet; zaprzestanie podawania tych preparatów powoduje prawie jednoczesne wystąpienie objawów rujowych u wszystkich synchronizowanych samic.

Najczęściej stosuje się metodę podwójnych iniekcji prostaglandyny PGF_?a w odstępie 11-dniowym (10-14-dniowym) bez względu na okres cyklu. Pierwsza dawka preparatu jest wstrzykiwana w arbitarnie wybranej fazie cyklu płciowego (u krów między 40 a 60 dniem po ocieleniu). W rui prowokowanej farmakologicznie zaleca się dwukrotne unasienianie (bez względu, na zewnętrzne symptomy rui) w 72 i 96 godzinie po zastosowaniu preparatu luteolrtycznego. Podaż prostaglandyny (20-25 mg) lub jej analogów: ProsoMn (lntervet), Cloprostenol, Estrumate pozwalają uzyskać zapładnialność ok 83-85% samic poddanych synchronizacji (rasy mleczne) lub ok 50-55% krów (rasy mięsne)

Za pomocą zestawu Crestar wywołuje się sztucznie efekt przypominający działanie ciałka żółtego. Implant zakładany jest pod skórą zewnętrznej części małżowiny usznej samic na okres 10 dni Norgestomet hamuje działanie FSH i LH z przysadki, podczas gdy walerian estradiolu przyczynia się do regresji ciałka żółtego u samic, które wcześniej owulowały Po usunięciu implantu przywrócony /ostaje rozwój pęcherzyków jajnikowych, a ruja i owulacja następuje w ściśle określonym czasie. Inseminację u jałówek wykonuje się w 48 godz., a u krów -w 56 godz. po usunięciu implantu.

•I Zapoznać się z techniką unasieniania krów w RZD Swojec.

Dokonanie wywiadu i przeprowadzenie oględzin krowy. Przed zabiegiem inseminacji latującej się krowy należy bezwzględnie sprawdzić w dokumentacji hodowlanej zapisy dotyczące daty ostatniej rui i ocielenia w celu wyrobienia sobie /duma o rytmiczności cyklu oraz zebranie informacji o ewentualnych schorzeniach narządu rozrodczego.

Podczas oględzin należy ocenić jej zachowanie pod kątem objawów behawioralnych rui oraz zwrócić uwagę na wargi sromowe, błonę śluzową pochwy, .i w szczególności na śluz wypływający z pochwy (na jego ilość, barwę i konsy •toncję). Wargi sromowe rozchyla się, chwytając skórę w odległości 3 cm od brzegu szpary sromowej. Obecność śluzu ropnego wyklucza krowę ze stanowienia.

Przygotowanie do inseminacji polega na obmyciu okolicy sromu, zadu i ogona turnicy płynem dezynfekującym i osuszeniu czystym ręcznikiem. Następną czynnością jest badanie stanu układu rozrodczego przez prostnicę Inseminator bada, i zy kształt, wielkość, konsystencja i pobudliwość macicy są prawidłowe. Po utwierdzeniu, że krowa nadaje się do unasieniania, można przystąpić do wykonania zabiegu. Pod nadzorem inseminatora przeprowadzić zabieg unasieniania.

Rozmrażanie nasienia. Do rozmrażania porcji nasienia używa się roztworu teologicznego soli kuchennej, porcjowanego w ampułkach o pojemności 1.2 ml. I'i/« d zabiegiem do ampułki wrzuca się, używając pęsety, kulkę (słomkę) zamrożonego nasienia wyjętego z kontenera. Następnie probówkę z nasieniem ogrze-wn się w ręce i po kilkakrotnym odwróceniu probówki (mieszaniu) nasienie jest pi/ygotowane do inseminacji.

Rozmrażanie nasienia wykonuje się bezpośrednio przed inseminacją, co zapewnia największą aktywność plemników. W jednej dawce nasienia (objętość kulki wynosi 0,12 ml) powinno znajdować się ok. 33 min plemników Wielkość ta upiera się na założeniu, że do użycia dopuszcza się tylko nasienie, które po roz-mrożeniu wykazuje co najmniej 30% plemników o ruchu postępowym, a dawka nmeminacyjna zawiera nie mniej niż 10 min plemników o ruchu postępowym W drogach rodnych samicy plemniki poruszają się z prędkością 4 mm na minutę, nmągając po 6 godzinach wędrówki górny odcinek jajowodu, gdzie następuje /iipłodnieme.