img113 (9)

38

szybkości topienia. Napięcie łuku dobiera się na ogół proporcjonalnie do wartości

natężenia prądu.

Metoda spawania łukiem krytym charakteryzuje się:

-    wysoką sprawnością procesu (przy spawaniu elektrodami otulonymi tylko 10% energii zużywanej jest na utworzenie spoiny, przy spawaniu łukiem krytym 45%),

-    dużą wydajnością spawania, wynikającą z możliwości stosowania wysokich energii łuku (moc łuku waha się w granicach 20-150 kW); wydajność spawania jest 3-6 razy wyższa niż przy spawaniu elektrodami otulonymi,

-    dobrą jakością wykonanej spoiny ze względu na skuteczną ochronę ciekłego metalu przed dostępem tlenu i azotu z powietrza i dużą jednorodność składu chemicznego materiału spoiny,

-    mniejszym zużyciem materiału elektrodowego i energii elektrycznej (większy u-dział materiału rodzimego w spoinie, małe kąty ukosowania),

-    poprawą warunków pracy (łuk niewidoczny, mała ilość wydzielanych gazów). Zakres zastosowania metody:

-    do wykonywania spoin czołowych i pachwinowych w pozycji podolnej, nabocznej, a niekiedy naściennej,

-    grubość łączonych materiałów 3-100 (i więcej) mm,

-    spawane materiały do przeważnie stale niskowęglowe, niskostopowe o podwyższonej wytrzymałości, niskostopowe dla energetyki i stale wysokostopowe; można także spawać metale nieżelazne (miedź, aluminium, tytan i stopy tych metali) przy użyciu specjalnych topników,

-    oprócz spawania metoda ta jest często używana do napawania, a niekiedy także do przypawania kołków.

7.3.2. Topniki i druty do spawania łukiem krytym

Topnik to jest proszek, przeważnie o ziarnistości 0,3-2,5 mm, który powinien zapewnić:

-    nieprzerwane jarzenie się łuku,

-    uzyskanie wymaganego składu chemicznego i własności mechanicznych spoiny (łącznie z drutem),

-    należyte ukształtowanie powierzchni spoiny,

-    ułożenie spoiny bez pęknięć i pęcherzy,

-    łatwe usuwanie żużla z powierzchni spoiny,

-    minimalne wydzielanie gazów przy spawaniu.

Spełnienie tych wymagań zależy od składu chemicznego topnika i warunków spawania.

Ze względu na sposób produkcji topniki dzieli się na:

-    topione,

-    nietopione (ceramiczne - aglomerowane i spiekane oraz topniki mieszane).

Według Międzynarodowego Instytutu Spawalnictwa topniki dzieli się na:

F - topione,

B - ceramiczne,

M - mieszane.

Topniki topione, najczęściej stosowane, wytapia się w piecach łukowych z surowców mineralnych (piasek, wapień, dolomit, kaolin, fluoryt, ruda manganowa i inne). Po wytopieniu stopioną masę wylewa się do wody, rozdrabnia, przesiewa i suszy.

Topniki ceramiczne uzyskuje się poprzez spiekanie w wysokich temperaturach (1100°C) uprzednio zmielonych i sproszkowanych surowców. Po spiekaniu sprasowane brykiety rozdrabnia się i przesiewa. Topniki aglomerowane otrzymuje się na drodze równoczesnego mieszania i kulkowania (z dodatkiem lepiszcza) zmielonych, sypkich surowców. Topniki aglomerowane umożliwiają wprowadzenie do ich składu większej ilości składników stopowych.

Pod względem metalurgicznym topniki dzieli się na:

/ - kwaśne,    B<1

Ą- neutralne,    B~1    !    /

j- zasadowe, B > 1    ^v—

gdzie wartość współczynnika B można wyznaczyć ze wzoru:

.i )

/    _ CaO + MgO + MnO

TiO-, + SiO-,

w którym poszczególne składniki podane są w procentach.