img230 (13)

Rozdział pierwszy V

Świat Celtów

Nora Chadwick zauważyła kiedyś, że „poza światem greckim i rzymskim, druidzi stanowią najbardziej zaawansowaną klasę intelektualną wśród ludów starożytnej Europy”. Do jakiego społeczeństwa i świata przynależeli? Jaki reprezentowali naród?

Najstarsze zachowane źródła klasyczne wzmiankujące druidów pochodzą z czasów, gdy Celtowie zajmowali olbrzymie połacie Europy od Irlandii i Wysp Brytyjskich na zachodzie, po środkowe równiny dzisiejszej Turcji na wschodzie, od dzisiejszej Belgii na północy, aż po Gades (Kadyks) na Półwyspie Iberyjskim, zasiedlali także tereny północnej Italii, na południe od Alp, gdzie Apeniny stanowiły południową granicę ich zasięgu. Pierwsze wiadomości na temat ludów celtyckich pojawiły się w źródłach greckich w szóstym i piątym wieku przed naszą erą, prawie cztery wieki wcześniej niż jakakolwiek wzmianka o druidach.

Celtowie stanowili grupę językową - ich język pochodził od hipotetycznego języka indoeuropejskiego, z którego wywodzą się wszystkie języki Europy z wyjątkiem fińskiego, estońskiego, węgierskiego i baskijskiego. Podobieństwa zachodzące pomiędzy językami indoeuropejskimi najłatwiej wykazać na przykładzie liczebników. Angielskie one, two, three znajdują bliskie odpowiedniki w irlandzkich aon, dó, tri, walijskich un, dau, tri, greckich enas, duo, treis, łacińskich unus, duo, tres czy polskich jeden, dwa, trzy. Takiego podobieństwa nie wykazują liczebniki baskijskie bat, bi, hirur ani fińskie yksi, kaksi, kolme. Podobieństwa liczebników mają wykazać, że w odległej prahistorii wszystkie ludy Europy (poza wymienionymi wcześniej wyjątkami), a także ludy Mezopotamii i północnych Indii, pochodziły z jednej wspólnej grupy językowej. Sądzi się, że istniał niegdyś jeden wspólny język dla tej grupy, zwany indoeuropejskim, nie można go jednak zadowalająco odtworzyć ani przypisać do konkretnej epoki czy obszaru, choć większość naukowców opowiada się za trzecim tysiącleciem przed naszą erą i umiejscawia jego korzenie na stepach południowej Rosji. Z całą pewnością w połowie pierwszego tysiąclecia przed naszą erą nie zachowała się pamięć wspólnego dziedzictwa pomiędzy Grekami a Hindusami. Hipoteza indoeuropejska ma jednak duże znaczenie w studiach nad Celtami i należy o niej