7648594526

Rozdział pierwszy

Problemy filozofii krytycznej

Immcmweld Kcmtd

Złożoność i ujęcie poznania w filozofii Kanta ujawniają się już wówczas, gdy chcemy zwyczajowo wypowiedzieć się na temat możliwości jej podziału. Przyjmuje się wtedy zazwyczaj znany powszechnie podział na Kanta „przedkrytycznego” i Kanta „krytycznego*¹. Ten drugi, a ściślej rzecz ujmując: filozofia krytyczna Kanta, zaczyna się — co można uznawać, oczywiście, za rzecz umowną — wraz z pierwszym wydaniem Krytyki czystego rozumu (1781)². Jej powstawaniu towarzyszyło niezwykle wiele problemów zarówno natury historycznej, jak i filozoficznej. Wśród nich, obok tak zwanych wpływów i oddziaływań — na przykład Johanna H. Lamberta (1728—1777)³, Johanna N. Tetensa

1

   Na temat tak zwanego Kanta przedkiytycznego zob. Filozofia przedkrytyczna Kanta. Red. B. Paż. Wrocław 2006, a zwłaszcza bibliografia, s. 218—221. Zob. też A.J. N o -ras: Przewrót kopę mika fiski Kanta. Ewolucja czy rewolucja? W: Filozofia przedkrytyczna Kanta..., s. 185—200, a także uwagi przedstawione przez K. Vorlandera w: Imma-nuel Kant. Der Mann und das Werk. Bd. 2. Leipzig 1977, s. 34—56; N. H i n s k e: Kants Weg zur Transzendentalphilosophie. Der dreissigj&hńge Kant. Stuttgart 1970, a ponadto przez H. Struvego: Immanuel Kant oraz dziejowa doniosłość jego krytycyzmu. Warszawa 1904, s. 1—15, i Z. Kuderowicza: Kant. Warszawa 2000, s. 124—129, 134—137.

2

   I. Kant: Cńtik der reinen Vemunfi. Die erste Originalausgabe Riga vom Jahre 1781 (oraz kolejne wydania: Die zweite Originalausgabe vom Jahre 1787, Die dritte Originalausgabe vom Jahre 1790, Die vierte Originalausgabe vom 1794, Die funfte Originalaus-gabe vom Jahre 1799).

3

   Zob. J.H. Lambert: Rozprawa o „Cńteńum ueńtatis". Tłum. R. K u 1 i n i a k, T. Mały s z e k. Wrocław 2001; R. K u 1 i n i a k: Problem „ Cńteńum ueńtatis⁹ w filozofii Johanna Heinńcha Lamberta (1728—1777). Kraków 2005.