img246

28

s_c - odchylenie standardowe genetyczne cechy (miara jej zmienności), i - standaryzowana różnica selekcyjna

Hodowca ma największy wpływ na ocenę wartości hodowlanej, prawidłowe i dokładne jej oszacowanie może przyczynić się w dużym stopniu do zwiększenia postępu hodowlanego pod warunkiem, że pozostałe czynniki (o_G. i) me będą równe 0 Przy selekcji rozpłodników (zakładając stałą wielkości populacji) chcąc zwiększył dokładność oceny musimy złagodzić selekcję i na odwrót; hodowca winien wybrał najkorzystniejszy wariant aby postęp hodowlany był największy Np Jeżeli wybieramy 5 buhajów do dalszej hodowli celem zastąpienia starych, mu simy poddać je ocenie najdokładniej na córkach Do tego celu wybieramy 10000 krów od których otrzymamy ok 5000 córek na podstawie których będziemy oceniać samce Jeżeli na każdego buhaja przeznaczymy 100 córek to zdołamy ocenić 5000 100 = 50 buhajów, z których wybieramy 5 a więc p = 0.1 i i = 1,76 Jeżeli zmniejszymy dokład ność oceny do 50 córek na jednego buhaja wówczas ocenimy 100 buhajów i p = 0,05 a i = 2 06 Hodowca musi przeliczyć, w którym przypadku będzie większy postęp hodow lany i ten wariant wybrać.

Miarą łącznych efektów pracy hodowlanej i poprawy warunków środowiska w którycł użytkowane są zwierzęta jest postęp produkcyjny Można go przedstawić jako różni cę fenotypowych wartości cech dwóch kolejnycn pokoleń

AP = P, - P₀

P, - przeciętna wartość fer.otypowa cechy w pokoleniu potomnym P_n - przeciętna wartość fenotypowa cechy w pokoleniu rodzicielskim Zarówno postęp hodowlany jak i produkcyjny można przedstawiać na rok użytkowa ma dzieląc oszacowany całkowity postęp hodowlany przez odstęp pokoleń dla danegt gatunku zwierząt.

3.6. Systemy i metody selekcji

3.6.1.    Systemy selekcji

Istnieją dwa podstawowe systemy selekcji:

-    selekcja indywidualna - stosowana w hodowli masowej i oparła na własnej ocenie wartości użytkowej. Jej skuteczność dotyczy cech o wysokim współczynniku odziedzi czalności

-    selekqa rodzinowa - oparta na ocenie wartości hodowlanej danego osobnika na podsta wie użytkowości osobników z mm spokrewnionych Dobre efekty uzyskuje sie dlć cech o niskim współczynniku odziedziczalności

3.6.2.    Metody selekcji

Podział metod selekcji przedstawiany jest wg różnych kryteriów co me oznacza, ze metody te wzajemnie się wykluczają, a wręcz przeciwnie, w stadzie stosuje się często kilka różnych metod Jeżeli przyjmiemy za kryterium liczbę selekqionowanych cech możemy wyróżnić następujące metody:

a) selekcja w kierunku jednej cechy - bardzo prosta i bardzo intensywna Hodowca wybiera określoną cechę i doskonali ją przez szereg pokoleń. W krótkim czasie osiąga się postęp genetyczny, ale często wartości innych zapomnianych cech ulegaj< obniżeniu Metoda ta może być wykorzystana do specjalizacji dobrych stad.

b) selekcja w kierunku wielu cech trudniejsza, a jej intensywność musi być mniejsza, choć w końcowym efekcie ta metoda daje znacznie lepsze efekty, jeżeli oczywiście dokona się prawidłowego wyboru cech do selekqi W ramach tej metody wyróżniamy - selekcję następczą doskonali się kolejno wybrane cechy tj najpierw jedną a gdy osiągnie pożądany poziom przystępuje się do doskonalenia następnej itd Przy wyzszym h⁷ postęp będzie znacznie szybszy Trzeba koniecznie uwzględnić ko-relaqe między cechami, aby doskonaląc jedną nie powodować obniżania się drugiej. gdy korelacja między nimi będzie ujemna Niestety czas oczekiwania na udoskonalenie wszystkich cech jest długi

selekcję niezależną (niezależnych poziomów brakowania) - charakteryzuje się równoczesnym doskonaleniem kilku cech Hodowca określa pewne minimum dla każdej selekcjonowanej cechy i wybiera te zwierzęta, które osiągną minimum w każdej cesze Podczas tej selekcji eliminuje się często zwierzęta wybitne pod względem kilku cech, a me osiągające minimum pod względem jednej cechy Jest wykorzystywana przy wpisie zwierząt do ksiąg hodowlanych

selekcję wskaźnikową (indeksowa) - polega na kompleksowej ocenie wartości osobnika pod względem kilku cech, cech skorelowanych bądź cech u kilku grup przodków Otrzymuje się wartość osobnika wyrażoną tzw indeksem selekcyjnym (patrz rozdz 2.5) Odpadają zwierzęta nie osiągające wymaganej minimalnej wartości indeksu. Indeks jest wyrażony określoną liczbą proporcjonalną do pełnej wartości hodowlanej osobnika z uwzględnieniem wszystkich ważnych, z punktu widzenia użytkowości cech osobnika. Trudności konstruowania ideksów związane sąz niejednakową wartością ocenianych cech, korelacjami występującymi między cechami oraz różną wartością współczynnika odziedziczalności cech

3 6.3. Inne metody selekcji

Oprócz wyżej przedstawionych metod seiekcji czasami wyodrębnia się selekcję w /nlnżności od

końcowego efektu (kierunkowa, stabilizująca, rozdzielcza), liczby decyzji selekcyjnych(jednostopmowa, wielostopniowa) rodzaju reakcji na selekcję (bezpośrednia, pośrednia)

Często efekty selekcji zaciemniają zmiany wywołane czynnikami środowiska, interakcją genotyp-środowisko, mutaqami genów korelaqami między selekcjonowanymi cechami antagonizmem między selekcja naturalną a sztuczną (gdy kierunek selekcji naturalnej przeciwny kierunkowi selekcji sztucznej).

3.7. Dobór par do rozpłodu

< »dy dokonamy wyboru najlepszych zwierząt pod względem hodowlanym przystępujemy do zestawiania par (lub grup) zwierząt do rozpłodu Przemyślane zestawienie par wsjłomaga selekcję i zwiększa szansę na uzyskanie doskonalszego potomstwa Wyróżnić można dwa zasadnicze systemy doboru jednorodny (homogenny) i niejednorodny (hoterogenny)