img806

nie akcentów wyrażających przeciwstawienie), sygnalizować akty takie jak pytanie, zaznaczać początek lub koniec danego segmentu i lub charakteryzować zmianę podmiotu mówiącego.

W tej książce niestety zabrakło miejsca na oddzielny rozdział poświęcony (■■logicznej analizie brzmieniowych struktur dyskursu, ale omówienie takie -linienia mogłoby stać się pełnoprawną częścią wprowadzenia do towanych badań. Z kolei z powodu uprzedzeń tradycyjnej lingwistyki, flejowującej język mówiony, wizualny aspekt dyskursu był (i nadal jest) ignorowany w badaniach nad tekstem. Jednakże w obrębie siostrzanej Ągotoz) - semiotyki - uświadomiono sobie, że zwłaszcza w obecnej dobie cii multimedialnej taka analiza wizualnych wymiarów dyskursu jest crwna. Studia nad reklamą, podręcznikami lub programami tele-ęmi niewątpliwie wymagają podobnej - wielokanałowej czy też multi-i_nei analizy.

Prmdto w dyskursie mówionym dźwięki nie występują w izolacji. Mowie lj towarzyszą w znaczący sposób liczne przejawy aktywności poza-«Łit 11nej. takie jak gestykulacja, mimika, mowa ciała, fizyczna odległość, i śmiechy. Wszystkie one wymagają rozpatrzenia na swoich własnych pen jako część całego zdarzenia komunikacyjnego. Jest to kolejna śne-— - analizy dyskursu, która wydaje się stosunkowo słabo rozpoznana.

ym. obok brzmienia wypowiedzi, ów pozawerbalny akompaniament gra ■Potna rolę w interpretacji znaczeń i funkcji dyskursu w przypadku akacji bezpośredniej (a także, rzecz jasna, przy rozumieniu dyskursu v fanach). Zdenerwowanie wyraża się nie tylko w doborze specjalnych ■pnzów lub w sile głosu, wysokości tonu i intonacji, ale też w przybraniu ■■przyjaznej miny albo w agresywnych gestach. Ten przykład jasno pokazuje, im zdarzenia komunikacyjne składają się nie tylko słowa.

Przedstawiony komentarz na temat audytywnych, wizualnych i fizycznych Ijpekrów dyskursu zakłada dobrze znane rozróżnienie, stosowane zarówno przez użytkowników języka, jak i przez badaczy. Chodzi tu o rozróżnienie Bedzy dwoma trybami komunikacji: tzn. między wypowiedziami i tekstami.

czyli dyskurs mówiony, obejmuje codzienne rozmowy i inne odmiany Brirzz. jak na przykład debaty parlamentarne, spotkania rad nadzorczych #i: kontakty między lekarzami i pacjentami. Tekst, czyli dyskurs pisany, (jak ffcezy ten. który teraz czytacie) stanowi określenie całego wielkiego zbioru MŹDorakich dyskursów, zawierającego wiadomości w gazetach, artykuły ■BEkowe. powieści, podręczniki szkolne i ogłoszenia. W sensie bardziej technicznym termin „tekst” bywał czasami używany w analizie dyskursu na ■Esaczenie - na przykład - abstrakcyjnej („ukrytej”) struktury dyskursu albo fc- uznskrypcyjnego zapisu wypowiedzi. Tu wszakże używamy tego terminu ■ziej więcej w jego potocznym znaczeniu „dyskursu pisanego”.

Sformułowane wyliczenia typów dyskursu pokazują coś jeszcze. Możemy ■ćnowicie wykorzystać cechy dyskursu, między innymi kwestię oralności lub Ęnfemiczności, jako kryteria typologii dyskursu: określają one zestawy lub

15