IMG
78 (15)

XIV WYDANIE »KS1ĄG*

ża, wykończone ostatecznie w listopadzie, wyszły w druku w pierwszych dniach grudnia 1832*/Do rąk czytel—• ników trafiły równocześnie prawie z IV tomem Poezji, stanowiącym pierwsze wydanie Dziadów drezdeńskich. Tom ten, acz wydrukowany wcześniej, nie był rozpowszechniany na emigracji przez kilka tygodni. Wydawcy chodziło o bezpieczniejsze przesłanie pewnej ilości egzemplarzy do kraju, zanim rozgłos noiwego dzieła nie zaalarmuje ambasady rosyjskiej i nie zaostrzy czujności policji carskiej .'Księgi pielgrzymstwa, formatem i winietką na okładce upodobnione do książki do nabożeństwa, rozsyłał autor bezpłatnie emigrantom: „Nie życzyłem ich puszczać na przędąż“ — pisał kilka lat później podkreślając, że dziełko to traktował inaczej niż pozostałe swoje utwory (w liście do Krystyna Ostrowskiego z 13 listopada 1840).

Wydanie Ksiąg nie wyczerpuje jednak historii usiłowań, jakie podjął poeta, aby wpłynąć na opinię emigracyjną. Rozwinięciem idei tam rzuconych, a także zastosowaniem ich do problemów bieżącej polityki, są szkice i memoriały z tego czasiu _Łjuvade wszystko airty- • kuły drukowane w "Pielgrzymie Eolskim® od listopada 1832 do czerwca 1833. "Pielgrzym« był jednym z licznych czasopismpohkich wydawanych przez emigrantów we FrancjfCPoęzątkowo miał charakter wyłącznie niemal informacyjny! .Wydawca »Pielgrzyma«, .Eustachy Januszkiewicz, tak po latach wspominał jego dziejer

Byłem od 4 listopada 1832 roku wydawcą małego .Pielgrzyma*; za 24 ćwiartcczek prenumerata kosztowała 5 franków, miałem 500 prenumeratorów. Redakcja nic nie kosztowała, bo mało co było serio, a najwięcej na wzór .Kurierka* zawierał »Pielgrzymek« nowinek z emigracji, kraju i Paryża. Emigracja jeszcze ciągle przybywała i chciwie to pisemko czytała. [..,] Adam widząc, że można by wielki wpływ wywierać na emigrację za pomocą organu od czterech miesięcy znanego emigracji, zaproponował mi, że z Bohdanem Jańskim bierze główną redakcję bezpłatnie, tylko Jaóskiemu należało się coś od numeru za korektę i drobne nowiny

Redakcję »Pielgrzyma« objął Mickiewicz w kwietniu 1833 r. nadając mxr nowj^-ghjbtsfco ideowy charakter. Wkład poety w tegio „dużego** (bo zwiększyTsię'i format pisana) »Bielgrzyma« był ogromny. Każdy numer — a wyszło ich pod redakcją Mickiewicza trzydzieści dwa —^zawierał co najmniej jeden artykuł na aktualne tematy politycąpej CKoc drulcowane anonimowo, wszystkie niemal wyszły spod pióra Mickiewicza. Niektóre ż nich zostały wcielone do późniejszego zbiorowego wydania Pism poety (1844), inne zachowały się w rękopisach. Trudniej ustalić autorstwo w zakresie ozęści informacyjnej pisma. I tu wszakże są podstawy, aby przypisać poecie wielki udział w redagowaniu najmniejszych nawet notek w dziale „Wiadomości rozmaite".

¹ Wl. Mickiewicz, Żywot Adama Mickiewicza, wyd. II, Poznań 1931, t. II, s. 257.