IMG86 (8)

270

270

Rysunek 8.195

Wydrążka czerniejeczka Epinotia ngncana H.s. - żer gąsienicy w pączkach jodły (wg Kudeli, 1970)

Rysunek 8.196

Licinek (mól) jodłowy Argyreslhia tlluminatel-la F.R. - zer gąsienicy w pędzie i pączkach jodły (wg Kudeli. 1970)

bowiem jest mniej liczna. Ponieważ jednak jedna gąsieniczka niszczy około 4-5 pączków, to powstające deformacje koron („bocianie gniazda") i straty przyrostu są istotne, przyczyniając się do opisanego we wstępie zjawiska zamierania jodet w Europie Środkowej.

Podobne szkody wyrządza mól jodłowy - Argyresthia illuminatellu E.K.. z tym że po uszkodzeniu pączka gąsienice tego gatunku wygryzają rdzeń pędu na długości 5-7 cm. co powoduje najpierw żółknięcie igieł pod pączkiem szczytowym, a następnie odłamywanie się pędów (rys. 8.196: patrz także licinek szpilkowiaczck. Entomologia leśna T. I. str. 296).

Zrostek jodłowy - Mindarus abietinus Koch. W początkach maja bczskrzydle samice tego gatunku, długości 2-2.5 mm. żółtozielone z brunatnoziclo-nymi poprzecznymi paskami, pojawiają się na igłach jodły, wysysając    ^

ich części nasadowe. W końcu maja rodzą one po kilkadziesiąt larw. które w czerwcu przeobrażają się w uskrzydlone mszyce długości 1.7--2 mm. pokryte długimi nićmi wydzielin gruczołów woskowych. Rów-mcż i te postacie rozwojowe wysysają nasadę igieł oraz. pędy. Dają one obupłciowc pokolenie mszyc, którego samice składają na jesieni po 1-2 jaja na korze lub w nasadowej części igieł. Jaja zimują, a z. nich na wiosnę lęgną się opisane wyżej samice „założycielki".

W

Zrostek jodłowy jest szeroko rozprzestrzeniony w zasięgu jodły i nierzadko pojawia się w ogromnych ilościach. Żer mszyc powoduje osłabienie drzew i charakterystyczną deformację pędów i igieł, polegającą na tym. że igły ulegają odwróceniu o 180", a pęd skrzywieniu (rys.

8.197). Przy bardzo licznej obecności mszyc igły i pędy usychają.

Szkody występują w drzewostanach różnego wieku, ale najgorsze są w szkółkach i odnow ieniach jodłowych, osłabionych z innych przyczyn.

Obiałka pędowa (= ohiałka kaukaska) - Dreyfusia nordman-manae Eckst. Mszyce są ciemno ubarwione. Zimują na jodle larwy pokolenia hicmosisicns-hicmalcs (jesienne i zimujące pokolenie z dziewo-rodnych sarniej, przyssane do kory strzał, gałęzi i pędów. Kończą one

Rysunek 8.197

Dełomiacja igieł i pędu jodty port wpływem wyssania przez zrostka jodłowego Mindarus abietinus Koch. (wg Kudeli. 1970)

Szkodliwe owady i ochrona ptodukcii leśnej 271 Rysunek 8.198

onalka pędowa Dreylusia nordmanmanae Eckst. (O nusslin C.B.j kolonie mszyc (hiemosistens) na korze pędu |Odty (wg Kudeli,

1970)

diapauzę zimowa okuto potowy marca i linieją. by na przełomie marca i kwietnia osiągnąć dojrzałość. Dojrzale mszyce wielkości ok. 1.5 mm. barwy ciemnobrunatnej zaczynają produkować wydzielinę woskową, która okrywa je coraz bardziej, jakby białą, gęstą watą (rys. 8.198). W tym okresie w pobliżu zakończenia odwłoka mszycy pojawiają się pojedyncze. błyszczące, bezbarwne krople cieczy o konsystencji żywicznej, a następnie jaja. Składanie jaj zaczyna się około 9 dni po ostatniej wylincc. Jaja są owalne, barwy żóltobru-natnej, lśniące. Tworzą duże skupienia, które w kształcie grona wysuwają się spod odwłoka mszycy, a następnie całkowicie pokrywają jej ciało. Liczba jaj składanych przez samicę hiemosistens waha się od kilkunastu do ponad 500.

Z jaj złożonych przez jedną samicę lęgną się larwy dw oja-kiego typu, różniące się morfologią, przebiegiem dalszego rozwoju oraz miejscem żerowania i powodowanymi objawami u rośliny ży wicielskicj. Są to larwy należące do pokolenia sistens (pokolenie rozwijające się na korze, przechodzące diapauzę letnią lub zimowąj oraz progrediens (pokolenie rozwijające się na igłach i nic przechodzące diapau/yi.

Wszystkie świeżo wylęgłe larwy ncosistens i neoprogre-diens (larwy odpowiednich pokoleń przed pierwszym linieniem) wędrują początkowo po korze gałązek. Larwy ncosi-stens następnie przysysają się do kory pędów, szczególnie gęsto skupiając się wokół nasady igieł i w pobliżu pączków , zwłaszcza od spodu pędu .1 razu rozpoczynają diapauzę letnią trwającą do jesieni. Tylko niewiele larw si»icns kornymi uje dalszy rozwój i w ciągu lata składa nieliczne jaja. Lęgnącc się z nich larwy nale/.i ws łącznic do pokolenia sistens. Po wylęgu rozpoczynają one diapauzę. p: •>!... ai.w oę larw z wiosennego pokolenia. Diapau/ujące larwy pokolenia sistens widne . »a w ślub-. •, powiększeniu jako ciemnobrunatne, prawie czarne tarczki wielkości ok o ' mm z chata kieryslyczną białą otoczką wokół ciała i białym grzebieniem z nitek woskowe, n w , nii grzbietowej.

Rozwój larw pokolenia progrediens przebiega inaczej. Ncoprogre, ... wokół rozwijających się pączków i gdy tylko pojawią się młode igły, nats.h- ,i.i -■ sają się na ich dolnej stronie wzdłuż białych pasków. Są widoczne tako punkty. Na jednej igle może przebywać do kilkudziesięciu larw Po drugim; mi progrediens różnicują się na dwie postacie: nieliczną uskrzydloną progn.i .    .. .

para) (rys. 8.199) i znacznie liczniejszą nicuskr/ydloną progrediens upi, i. osiągają dojrzałość płciową około połowy czerwca Otulają sic wówczas g. i._t .. woskowych, dzięki której są dohr/c widoczne w postaci białych kłębków u.,    ,