IMG81 (4)

100 Jani na Uizyńska-Jarmoc

cele dzięki transmisji wiedzy. Podstawa programowa sugeruje zbiór treści, które uznane zostały za godne przekazywania przez grono ekspertów. Wydaje się, że w mniemaniu autorów reformy rozwój dziecka następuje wprost proporcjonalnie do wzrostu jego wiedzy o świccie. Warto tu podkreślić fakt, że podstawy teoretyczne propozycji programowych wywodzą się z przyjęcia poznawczego modelu funkcjonowania umysłu. Zgodnie z jego założeniami rolą umysłu jest gromadzenie napływających informacji, sprawne ich zapamiętywanie, odtwarzanie i lub wykonywanie wyuczonych (nawykowych) czynności w działaniu praktycznym.

Proponowana koncepcja podstawy programowej wpisuje się we wciąż powszechny nurt edukacji adaptacyjnej, którą najogólniej można określić jako edukację promującą masowość, uniwersalność, poprawność, unifikację. Tymczasem z punktu widzenia psychologii rozwoju dziecka próba realizacji nawet najlepszych jej założeń w takim nurcie edukacji skazuje działania nauczycieli na niepowodzenie, bowiem w nurcie edukacji adaptacyjnej nie jest możliwe promowanie podmiotowości, podtrzymywanie zróżnicowania, pielęgnowanie indywidualności dziecka.

Kończąc chciałabym zauważyć, że chęć wprowadzenia zmian organizacyjnych (sześciolatki w szkole) wymusiła konieczność dokonania zmian programowych, choć zmiany te są pozorowane. Autorom reformy podstawy zupełnie nie towarzyszyło myślenie o zmianie filozofii edukacji. Proponując punkt wyjścia do dyskusji nad założeniami reformy można zastanówić się, czy termin „zmiana rozwojowa” można byłoby zastąpić terminem „zmiana edukacyjna". Należałoby rozpocząć szeroką dyskusję w celu wypracowania sposobu rozumienia tego terminu, który byłby terminem bezpiecznym, zarezerwowanym dla pedagogów, co jednocześnie umożliwiłoby rezygnację z określania nadrzędnego celu edukacji z perspektywy psychologii. Ponadto proponowałabym nowe odczytanie celów edukacji nie tylko w kontekście całościowego życia człowieka, ale także w kontekście zmiany społecznej rozumianej na przykład za M. Mead⁷ lub J. Brunerem.^{1 2} Będzie to możliwe, jeżeli potrafimy sobie odpowiedzieć na pytanie, jaka jest rola edukacji w zmianie społecznej: nadążanie za zmianą, adaptacja do zmiany, czy/i stymulowanie zmiany społecznej? Sądzę, że warto też rozpocząć dyskusję nad sposobem rozumienia zmiany w kategoriach identyczności i różnicy. Identyczność łączy się z tym, co wspólne, ciągłe, powtarzalne, trwałe, natomiast różnica łączy się ze zmiennością, labilnością, dynamiką. To tylko nieliczne warunki, które powinny być spełnione, aby pomyślana reforma prowadząca do „szkoły przyjaźnie wymagającej i wspomagającej dziecko w rozwoju” mogła przebiegać zgodnie z intencjami, w przeciwnym razie w dalszym ciągu pokutować będzie „mit harmonijnego rozwoju dziecka”.

Sura mary

The mystification of the deveIopment of child support in the school program reform

The paper encourages people to consider and undertake a wide ranging social discussion conceming the pracucalities relating to the realization of the main educational goals of six-year olds being first

grad* pupiU in primary schooi. The statutory documcnt for tcachcrs, "the basis of the curriculum for generał education within primary schools” States thai “the aitn of carly schooi cducation is to support the chi Id in his or her intcllcctual, cmotional, social, cthical, physical and esthetie devclopmeot'\

I will try to provc that including the cducational aims in the rcgulatiuns does not guarantee their rcali/ation, and simulating a humanistic support for development, at the !evcl of documentation, does not givc tcachers the chancc for a truć realization of the stipulatcd goals. In this situation the goal bccomes an empty slogan or myth. In the pipet the conditions that would give tnie support for the child’s development at schooi arc provided, so that this situation can become a fact and not remain a myth.

1

M. Mead, Kultura i tożsamość. Studium dystansu międzypokoleniowego. Wyd. II, Warszawa 2000, Wydawnictwo Naukowe PWN.

2

J. Bruner, Kultura edukacji. Tłum. T. Brzostowska-Tereszkiewicz, Kraków 2006, Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas.