IMG 18 (2)

ćhowawcze. Te ostatnie realizuje się poprzez świadome włączanie uczniów do czynnego współudziału w organizowaniu spotkań zespołu. Osoba dorosła kierująca nim, nie wyklucza uczestnictwa również uczniów z dobrymi lub bardzo dobrymi ocenami szkolnymi. Uczniowie ci mogą brać udział w zespole nieregularnie. Przychodzą na spotkanie, aby pomóc swym kolegom (koleżankom) w wyrównaniu braków w zakresie wiadomości i umiejętności szkolnych. Często w wyjaśnianiu różnych problemów zastępują kierownika zespołu i niejednokrotnie czynią to z lepszym skutkiem niż osoba dorosła. Udzielając wyjaśnień, sami pogłębiają materiał szkolny.

Dobrze funkcjonujący zespół wyrównawczy spełnia kilka podstawowych zadań: przede wszystkim zachęca uczniów do nauki; wdraża uczniów w odpowiednie techniki pracy umysłowej; ustala i wyrównuje braki w zakresie wiadomości i umiejętności szkol-nydh.

Zachęcanie uczniów do nauki, czyli wyrabianie pozytywnej motywacji uczenia się, odbywa się przede wszystkim poprzez okazywanie im akceptującej i życzliwej postawy przez kierownika zespołu wyrównawczego, który uznaje uczniów takich, jakimi są naprawdę i nie szczędzi pochwał pod ich adresem. Przykładem takiej postawy może być stosunek J. Korczaka do ucznia ze znacznym opóźnieniem szkolnym. Zeszyt tego ucznia był „zabaz-gramy”, nic właściwie nie było w nim godnego uznania. Pisał na ten temat L. Bandura (1972, s. 125); fragment z tej książki przytaczam niżej: „Korczak usilnie szukał w zapiskach ucznia jakiegoś elementu zasługującego na uznanie. Wreszcie odezwał się do chłopca:

— Zbyt ładnie nie piszesz, ale to «a» ci się udało znakomicie. Pewnie lubisz tę literkę. Spróbuj polubić inne i też tak ładnie napisać.

Chłopiec milczał. Do tej pory wszyscy ganili go za pismo. Po raz pierwszy ktoś dostrzegł w jego piśmie coś dodatniego i wyraził mu uznanie. Przeżywał uczucia mieszane i cieszył się, i wstyd mu było niekształtnego pisma. Odczuwał potrzebę zmiany. Powstał w nim silny motyw poprawienia pisma".

Akceptująca i życzliwa postawa, będąca wyrazem określonego stylu kierowania wychowawczego, sprzyja niewątpliwie wzmac-

nianiu pozytywnej motywacji uczenia się, a zwłaszcza zaspokajaniu potrzeby uznania i sukcesu uczniów. Każdy uczeń odczuwa taką potrzebę, która w porę nie zaspokojona może utrwalić w nim poczucie bezradności i wytworzyć w klasie opinię ucznia słabego, niezdolnego do otrzymania dobrych ocen. Zmiany owego poczucia i opinii można z pewnością oczekiwać w wyniku uczestnictwa ucznia trudnego w poprawnie funkcjonującym zespole wyrównawczym, w którym zwraca się uwagę nie tylko na braki w wiadomościach i umiejętnościach, ale przede wszystkim na osiągnięcia zasługujące na pochwałę i uznanie. .

Inne, nie mniej ważne zadanie w działalności zespołów wyrównawczych, to wdrażanie uczniów do stosowania odpowiednich technik pracy umysłowej. Polega ono na swobodnej rozmowie i dyskusji. Uczniowie chętnie wypowiadają się na temat różnych sposobów uczenia się, jeśli rzeczywiście zainteresowani są poprawą. swydh dotychczasowych osiągnięć szkolnych. Przeprowadzana z nimi rozmowa lub dyskusja na ten temat jest celowa zwłaszcza wtedy, gdy bezpośrednio dotyczy aktualnie przerabianego materiału. Dobrze jest niekiedy zadawać uczniom pytania:

—    Ile poświęciliście czasu, aby przygotować się do dzisiejszego spotkania?

—    W jaki sposób opanowaliście tak trudny i obszerny materiał?

—    Kto pomagał wam w przygotowaniu lekcji?

—    Jaka — waszym zdaniem — jest najskuteczniejsza metoda uczenia się?

—    Jak należy się uczyć?

—    Co robić, aby zwiększyć skuteczność uczenia się?

Pytania takie zadajemy z reguły wówczas, gdy uczniowie dobrze przyswoili sobie omawiane podczas spotkania problemy. Łączymy je zazwyczaj z aprobatą i. zainteresowaniem sprawami ucznia. Na przykład uczniowi klasy III, który opanował wreszcie tabliczkę mnożenia, możemy powiedzieć: „Dobrze się spisałeś. Nikt nie powinien już wątpić, że świetnie znasz tabliczkę mnożenia. Może jednak mógłbyś powiedzieć nam, w jaki sposób przyswoiłeś ją sobie". Uczeń nie musi odpowiadać na zadane mu pytanie. Wystarczy, że pytanie śtaifie się punktem wyjścia do podjętej w zespole rozmowy na temat sposobów uczenia się. Rozmowa taka stanowi nierzadko źródło wielu cennych wiadomości i uwag na

189