IMG 71

libidem, S- 33.

90 T. Brindley, Commu-I taty #wtau._¥ op. ot_v I s. 375. Cytowany autor r jako przykład ostatniego scenariusza podafe rewitalizację Covent Garden w Londynie. Początkowo była ona rezultatom wspólnego działania na rzecz ochrony zabytkowych hal targowych podjętego przez konserwatorów i drobnych lokalnych przedsiębiorców. Zostali oni następnie wyparci przez silniejszych, komercyjnych inwestorów, po tym jak miejsce to stało się modne i często odwiedzane przez turystów, co doprowadziło do dalszych dużych zmian i utraty charakteru rewitalizowanej przestrzeni, czyniąc z niej kolejną, „trywialną" atrakcję turystyczną.

i szukając dla nich stosowanych gdzie indziej rozwiązań; symbolicznie została zaanektowana przez miasto"⁷⁹.

Bardzo interesującą propozycję możliwych scenariuszy rewitalizacji pokazał także na przykładzie dzielnicy South Bank w Londynie Tim Brindłey. Pierwszym, najbardziej optymistycznym wariantem rewitalizacji jest stworzenie „dzielnicy zrównoważonego rozwoju" (sustaimble city). W wariancie tym zakłada się, iż społeczność lokalna jest zdolna wpływać na rewitalizację i osiągać swoje cele, takie jak uniknięcie monofunk-cyjności biurowej czy turystycznej, utrzymanie różnorodności funkcji, zróżnicowanego składu społecznego, w tym dotychczasowych mniej zamożnych mieszkańców, oraz żywości i witalności społecznej dzielnicy. Najbardziej prawdopodobny model rewitalizacji to jednak konkurencyjny oportunizm (competitme oppor-tunism), w ramach którego na terenie przywracanego do życia obszaru widoczne są silne podziały i konflikty pomiędzy zorientowanym na zysk, mobilnym kapitałem a interesami lokalnej społeczności zarówno co do jakośd przestrzeni, jak i różnorodności funkcjonalnej dzielnicy. Pesymistyczny scenariusz „postmodernistycznej hiper-przestrzeni miejskiej" (postmodem hyperspace) przewiduje natomiast, iż oprócz zmian w tkance fizycznej postmodernistyczny nacisk na spektakl i powierzchowną kon-sumpq'ę nieuchronnie powoduje trywializację i zmiany charakteru rewitalizowanego obszaru, w tym zanik jedynych w swoim rodzaju cech lokalnych⁸⁰.

Kontekst rewitalizacji dzielnic śródmiejskich w Polsce i krajach Europy Środkowej

Omawiając przekształcenia i przemiany dzielnic śródmiejskich w Europie Środkowej po 1989 roku, trzeba odnieść się do stanu i sposobu funkcjonowania tych dzielnic w okresie realnego socjalizmu. Doświadczenie ponad 40 lat centralnie sterowanej gospodarki pozostawiło po sobie trwałe i trudne do usunięcia ślady zarówno jeśli chodzi o podejście do gospodarowania przestrzenią, stan tkanki miejskiej, jak i problemy społeczne. Realny socjalizm „jako system maksymalnie scentralizowany