IMG168 (5)

Pierwsza z nich pozwala zamawiać opisy Online i przejmować je do systemu lokalnego. Biblioteka kupująca podłącza się do sieci, a niewykwalifikowany personel porównuje katalog biblioteki z bazą danych sieci: jeśli opis jest zidentyfikowany [jako dotyczący pozycji znajdującej się w bibliotece — przyp. tłum.], biblioteka dorzuca swoje dane lokalne i otrzymuje, w regularnych odstępach czasu, taśmy magnetyczne zawierające opisy, których nie trzeba będzie uzupełniać w systemie lokalnym. Najnowsze systemy umożliwiają przejmowanie opisów online. Jakość opisów jest przeważnie bardzo dobra, zważywszy, że wielkie sieci same w znacznym stopniu zaopatrzyły się w bibliotekach narodowych.

Wielkie sieci dysponujątakże wyspecjalizowanymi serwisami, którym biblioteki mogą powierzyć całkowitą odpowiedzialność za retrokonwersję: wyszukiwanie opisów, dodanie informacji lokalnych, katalogowanie opisów oryginalnych itp. W takim przypadku operacja jest całkowicie przekazana serwisowi. Takiego wyboni dokonała Biblioteka Uniwersytetu Harvarda (Widener Library) w ramach operacji powierzonej OCLC i wycenionej na ponad 14 min dolarów. Także Biblioteka Narodowa Portugalii zwróciła się do OCLC w sprawie retrokonwersji swych katalogów.

Operacje retrokonwersji są wykonywane przez wielkie sieci na specjalnych warunkach handlowych, bardziej korzystnych niż w przypadku katalogowania bieżącego.

11.5.3. Regionalne agencje współpracy

Jeśli chodzi o francuskie bibliotekarstwo powszechne, kilka regionalnych agencji współpracy starało się dostarczać — w najkorzystniejszych terminach — opisy bibliograficzne kompletne, tj. zaopatrzone w hasła przedmiotowe „Blanc--Montmayeur/Danset”, bibliotekom publicznym z różnych regionów Francji.

Jako pierwsza zaczęła funkcjonować agencja w regionie Rhone-Alpes, dysponująca bazą BRASIL (Base regionale Acord Service information du livre — Baza Regionalna Acord, Serwis Informacja o Książce), ale serwis ten przerwał działalność, gdyż w zbyt dużym stopniu pokrywał się ze świadczeniami innych dostawców opisów, zwłaszcza ELCCTRE.

Obecnie najbardziej interesujące usługi świadczy agencja CDRP [skrót nie rozwiązany — prawdopodobnie oznacza „Centre regional de developpement”— Regionalne Centrum Rozwoju — przyp. tłum.] regionu Poitou-Charente, która dostarcza ponad pięciu tysiącom placówek, przede wszystkim bibliotekom szkolnym, zestawy opisów bibliograficznych i dokumentacyjnych (dokumentowanie zawartości czasopism): MŚMOFICHES, MEMODOCS, ale także MEMORETRO, MEMOFONDS itp. Opisy są indeksowane wg tezaurusa Motbis 2.0. Jest to prosta, oryginalna i odpowiadająca bibliotekom forma dostarczania opisów. Dla małych bibliotek publicznych i szkolnych jest to także mało kosztowny sposób tworzenia lokalnych baz bibliograficznych wysokiej jakości.

11.5.4. Zakup danych bibliograficznych na CD-ROM-ach

Na początku 1985 roku pojawił się CD-ROM (Compact Disk — Read Only Memory), nowy typ pamięci masowej, szczególnie dobrze przystosowany do rozpowszechniania informacji. Po raz pierwszy biblioteki staną się pierwszymi użytkownikami nowej technologii. Istotnie, w lipcu 1985 roku, przy okazji kongresu ALA (American Library Association), został zaprezentowany przez firmę The Libra-ry Corp (TLC) pierwszy CD-ROM będący przedmiotem handlu; nosił on nazwę BIBLIOFILE. Ten pierwszy CD-ROM zawierał opisy katalogowe MARC Biblioteki Kongresu, która odstąpiła swoje prawa do własnych opisów firmie The Library Corp, producentowi BIBLIOFILE. Kartoteka, która zawierała ponad 3 min opisów, zajmowała 4 dyski; mogła ona służyć do drukowania fiszek, które można było włączyć do swego katalogu manualnego. Bardziej interesujące było inne zastosowanie: opisy mogły być przeładowane w formacie MARC do kartoteki w mikrokomputerze, wg normy ISO 2709, a następnie przeniesione do własnego systemu użytkownika. Ten produkt znajdował się nadal w sprzedaży w 1995 roku; miał on naturalnie liczne rozszerzenia, zwłaszcza jeśli chodzi chodzi o jego oprogramowanie dotyczące zadawania pytań informacyjnych. Pojawienie się serwerów CD-ROM-ów (obsługujących od 4 do 7 dysków kompaktowych) wyraźnie wyeliminowało początkową słabość BIBLIOFILE, jaką było przetwarzanie kartotek rozpościerających się na wiele dysków. BIBLIOFILE jest sprzedawany za 2200 dolarów w wersji jednostanowiskowej.

Od 1985 roku liczni sprzedawcy systemów informatycznych, np. DYNIX lub VTLS, dołączyli do swych systemów interfejs z BIBLIOFILE. W ten sposób biblioteka, która użytkuje jedno z tych oprogramowań, zakupuje nie tylko system zarządzania, ale także pokaźny zasób opisów.

Angielska firma Chadwick i Healey nabyła prawa do opisów bibliograficznych trzech największych europejskich bibliotek narodowych, którymi są British Library, Biblioteka Narodowa Francji i Deutsche Bibliothek. Wskazana firma opracowała wspólne oprogramowanie dla tych trzech zespołów danych. Ich użytkownik musi, tak jak w przypadku BIBLIOFILE, przeładować opisy na kartoteki mikrokomputerowe, a następnie przenieść je do własnego systemu.

Rozwiązanie to jest proste i mało kosztowne: prenumerata czterech dostaw rocznych CD-ROM-ów z Biblioteki Narodowej Francji, obejmująca w 1995 roku ponad 780 000 opisów, kosztuje 8500 franków. Zapowiadano ukazywanie się CD-ROM-ów w odstępach dwumiesięcznych, począwszy od 1996 roku. Ponadto Biblioteka Narodowa Francji oferuje w sprzedaży CD-ROM zawierający opisy

z retrokonwersji.

311