IMGA50 (4)

my próbki pobiera się najpierw z warst przykrywającej, a po jej odgarnięciu noży? kami wycina się kawałki słomy i ęJS oddzielną próbkę mieszaną. Gdy upręZ I prowadzi się w workach, próbki indywkW ne należy pobrać z 30 worków.

Wielkość próbki mieszanej i zbiorową I mieszanej w wypadku gleb mineralnych po. winna wynosić około 0.5 dm^J. a w wypadku podłoży organicznych około 1 dm^J. Próbkę I mieszaną najlepiej wsypać w stanie naturalnej wilgotności do polietylenowego woreczka i oznakować, podając swoje imię i nazwisko tub nazwę gospodarstwa, datę pobrania próbki i numer, który powinien być umieszczony również na planie szklarni lub tunelu. Próbkę zaraz po przygotowaniu należy przesiać do najbliższej stacji chemiczno-rolniczej lub odpowiedniego laboratorium, które na podstawie wyników analizy określą zalecenia nawozowe.

Próbki pożywek z upraw hydroponicz-nych, jak również upraw torfowo-wodnych, pobiera się po uprzednim uzupełnieniu roztworu hydroponicznego do zalecanej objętości i dokładnym wymieszaniu. Powierzchnia. z jakiej pobiera się próbkę, jest podobna jak przy uprawie w glebie. W kulturach przepływowych pobiera się próbki ze zbiornika po uprzednim uzupełnieniu pożywki do określonej objętości i jej kilkakrotnym przepuszczaniu przez rynny, aby była dokładnie wymieszana. Próbkę mieszaną o objętości 1 dm^ł nalewa się do czystej butelki, po czym butelkę zamyka gumowym korkiem i oznacza lak próbki glebowe. Analizę należy wykonać zaraz po pobraniu próbki.

(O Niwo Lenie

pobrać 20 próbok Indywidualnych, z których po dokładnym ich wymieszaniu otrzymuje się próbkę mieszaną. Powierzchnia, z której pobiera się jedną próbkę mieszaną powinna wynosić 300—400 m^ł. Nawet wtedy, gdy gleba jest dość jednorodna pod względem składu chemicznego, jedna próbka nie powinna być pobrana z powierzchni większej niz 1200 m¹,

Indywidualne próbki gleb mineralnych najlepiej pobierać laską glebową (stosowaną w stacjach chemiczno-rolniczych), wbijając ją na głębokość 20 cm. lub za pomocą (opadli ogrodniczej bądź łopaty, wykopując dołek głębokości 20 cm i odcinając skibę gleby grubości 1—2 cm.

Z podłoży o dużej zawartości substancji organicznej, zwłaszcza słabo rozłożonej, jak torf. kora czy węgiel brunatny, próbki do analizy pobiera się etapami, specjalną, ostro zakończoną laską o średnicy 4—5 cm. Początkowo laskę wbija się na głębokość około 7 cm i po opróżnieniu wkłada się ją w ten sam otwór do głębokości 14 cm. a po kolejnym opróżnieniu do głębokości 20 cm. Próbki indywidualne najlepiej pobierać przechodząc powierzchnię „zygzakiem". Próbka mieszana powinna być pobrana z powierzchni jednolitej pod względem rodzaju podłoża i nawożenia oraz spod tego samego gatunku, a nawet odmiany rośliny. Nie należy pobierać próbek bezpośrednio po wapnowaniu i nawożeniu. Jeśli na dużej powierzchni o tym samym podłożu, jednakowo nawożonym, uprawiana jest jedna odmiana, można 5—7 próbek mieszanych połączyć w jedną zbiorową próbkę mieszaną Ze stosów ziemi lub podłoży przygotowanych do uprawy warzyw szklarniowych pobiera się próbki z całego przekroju stosu w różnych miejscach, tak aby na próbkę mieszaną składało się około 20 próbek indywidualnych.

Przy uprawie roślin w doniczkach lub cylindrach próbki pobiera się wybijając całą bryłę podłoża z doniczki, a następnie odcinając ostrym nożem wycinek o kącie 30—40 . Jeśli ten wycinek bryły jest silnie przarośnięty korzeniami, wybiera się z niego podłoże palcami. Po pobraniu próbki, rośliny umieszcza się z powrotem w doniczce, a miejsce po pobranej próbce uzupełnia się Świeżą ziemią lub podłożem. Próbki indywidualne należy pobrać z 15—20 doniczek.

I Pm uprawie ogórka na balotach ze sło

4.3. Analiza podłoży, pożywek i wody do podlewania

Przygotowanie próbek do antlizy polega na rozdrobnieniu cząstek podłoże do wielkości mniejszej niż 1 cm. Większość badaczy uważa, że oznaczenie powinno się wykonać przy naturalnej wilgotności podłoże, możliwie jak najszybciej po pobraniu próbki, aby uniknąć

|zmian ilościowych i jakościowych w oznaczanych składnikach. Suszenie próbek przed wykonaniem analizy, szczególnie w podwyższonej temperaturze, może prowadzić z jednej strony do strat niektórych składników. z drugiej zaś do ich przejścia w formy trudniej rozpuszczalne. Również dłuższe przetrzymywanie próbek w temperaturze pokojowej może wywołać zmiany w poziomie dostępnych form składników mineralnych.

Przygotowanie wyciągu izw. dostępnych dla roślin form składników mineralnych nie zostało dotychczas na świecie ujednolicone. W Holandii oznaczenia wykonuje się w wyciągu wodnym przygotowanym w ten sposób, że proporcja między glebą a wodą wynosi 1:1,5. W pozostałych krajach europejskich i w USA stosuje się różne wyciągi, a i czas ekstrakcji jest różny. Utrudnia to porównanie wyników uzyskiwanych w różnych krajach.

W oddziałach ogrodniczych stacji chemiczno-rolniczych w Polsce obowiązuje w odniesieniu do upraw szklarniowych zmodyfikowana przez Nowosielskiego metoda Spurwaya. w której makroelementy i bor oznacza się w wyciągu 0,03-molarnego kwasu octowego, przy stosunku objętości roztworu do podłoża 1:10, z dodatkiem węgla aktywnego (Nowosielski 1978). W metodzie tej wyniki wyraża się w mg na 1 dm³ podłoża, co w odniesieniu do podłoży szklarniowych o zróżnicowanej gęstości (od 0,1 do 1,5 kg na 1 dm³) jest uzasadnione, gdyż system korzeniowy ma do dyspozycji określoną objętość podłoża, z którego pobiera składniki, choć masa tej objętości może być bardzo różna.

Metoda ta, jak wszystkie inne. ma zalety i wady. Do jej zalet należy uniwersalność, tzn. że w jednym wyciągu można oznaczyć N-NOJ, N-NH J. P, K, Ca, Na, Cl i B. Ponadto jest szybka (ekstrakcja trwa 30 min), prosta w wykonaniu i przystosowana do masowych oznaczeń. Nie jest jednak dostosowana do podłoży o bardzo zróżnicowanym odczynie, gdyż roztwór ekstrakcyjny jest słabo zbuforowany i przy większej zawartości węglanów czy jonów OH~ w glebie jego pH może się dość znacznie zmienić, co ma wpływ na ilość niektórych składników przechodzących do wyciągu.

Ostatnio coraz większego znaczenia nabiera analiza wody. Jej skład może w dużym stopniu wpływać na odżywianie roślin

niektórymi składnikami oraz na pH i ogólne stężenie soli w glebie, a także na nagromadzenie składników szkodliwych, jak np. chlorki. Oceniając przydatność wody do podlewania oznacza się jej twardość ogólną. zawartość soli oraz zawartość makro- I mikroelementów. Twardość ogólna jest miarą całkowitej ilości soli wapnia i magnezu w wodzie. Wyraża się ją najczęściej w stopniach niemieckich, czyli ilości gramów CaO na 100 dm³ wody. Jeden stopień niemiecki (1° dH) odpowiada 10 mg CaO na 1 dm³ wody lub równoważnikowej ilości MgO. Ogólną zawartość soli oznacza się wagowo po odparowaniu wody.

4.4. Oznaczanie i regulacja odczynu oraz ogólnego stężenia soli w podłożach

Odczyn gleby (podłoża) decyduje o dostępności składników mineralnych dla roślin. Dlatego też odczyn trzeba utrzymywać na poziomie najbardziej korzystnym dla uprawianych roślin. Wartość pH dla upraw roi- , niczych i sadowniczych oznaczają stacje chemiczno-rolnicze w 1-molarnym chlorku potasowym, a dla upraw warzywniczych i roślin ozdobnych, w tym również szklarniowych, w wodzie. Dla obliczenia dawki nawozów wapniowych potrzebnej do doprowadzenia podłoża do pożądanego pH stosuje się metodę próbnego odkwaszania gleb. nazywaną też metodą krzywej neutralizacji gleb (Kropisz, Starek 1981). W metodzie tej do próbek podłoży o określonej objętości dodaje się wzrastające dawki nawozu wapniowego, który ma być stosowany do odkwaszania i po oznaczeniu pH wyznacza się krzywą neutralizacji, na podstawie której można ustalić odpowiednią dawkę nawozu.

Najczęściej do oznaczania odczynu stosuje się pehametry laboratoryjna umożli-