IMGD53

142 Edukacja alternatywna

Dopiero ruch eurytmiczny może wydobyć ukryte znaczenie zawarte w poezji czy muzyce. Wielki walor eurytmii tkwi ^ jakby powiedzieć słowami autora — w ufizycznieniu duchowości.

Eurytmia jest widzialną manifestacją antropozoficznej pedagogiki steinerowskiej.

9.2.2. Wychowanie religijne

W wychowaniu religijno-moralnym pedagogika steinerow-ska dąży do ukształtowania w wychowanku ogólnej pobożności (czd) wobec mądrości piękna i dobra w świede i w ludziach, jak również do wyrobienia w nim postawy moralnej. Jak wygląda taki proces?

W pierwszych siedmiu latach żyda dziecka wykształca się w nim religijność naturalna (przez naśladownictwo). Jest to faza rozwoju, w której dziecko oddaje się światu w sposób „fizyczno--religijny" („moralność w dele"). Uczudem zasadniczym jest tu wdzięczność. Rodziae i wychowawcy muszą być godni tej wdzię-cznośd. Z niej dopiero rodzi się prawdziwa pobożność (cześć).

Między siódmym a czternastym rokiem żyda w dziecku wykształca się religijność estetyczna; jest to faza rozwoju uczuć podziwu i poczucia autorytetu. Nakazy moralne przekazywane w tym wieku prowadzą do sceptycyzmu. Trzeba zatroszczyć się, mówi R. Steiner, by dziedom dobro podobało się dlatego, że podoba się nauczydelowi. W tej fazie dzied mają internalizować sympatie i antypatie nauczydela, ale nie dlatego, że on im to nakazuje, lecz dlatego, że go podziwiają i kochają. Jest to faza, w której nauczanie ma pokazać, że dało jest przejawem ducha, że człowiek jest szczytem natury, a natura — jednośdą. W tej fazie kształd się też empatię dziecka.

W latach między czternastym a dwudziestym pierwszym rokiem żyda mamy do czynienia z religijnością duchową — fazą rozwoju zdolnośd sądzenia i wolnośd moralnej. Teraz dziecko uczy się obowiązku opartego na poznaniu i wynikającego z miłości do dobra. Jednakże moralność uczących odgrywa tu rolę zasadniczą.