Edukacja wspierająca uczniów w wieku wczesnoszkolnym 169
dojrzałości w tym zakresie, potrzebują bowiem ciągłego ruchu. Męczą się dość szybko siedząc w jednym miejscu, mogą natomiast bez zbytniego wysiłku jeździć na rowerze, biegać czy skakać. Należy więc tak organizować czas dziecka, aby mogło ono wykorzystać wszystkie swe fizyczne umiejętności; przy okazji występującej rywalizacji wzbogacamy je kształcąc ambicję. Ze względu na wzmożoną energię witalną i potrzebę ruchu z edukacji dziecka w wieku wczesnoszkolnym powinno być wyeliminowane, a przynajmniej znacznie ograniczone siedzenie w ławce przez dłuższy czas i słuchanie tego, co mówi nauczyciel. W czasie lekcji konieczne są krótkie przerwy, bez wychodzenia z klasy, by nie przeszkadzać innym, pozwalające odprężyć się dzieciom, a zajęcia tak zorganizowane, aby stale przewijał się przez nie element ruchu. Aktywność fizyczną wspierać winna aktywność poznawcza, bo poprzez manipulacje, badanie dziecko dąży przecież do poznania świata abstrakcji. W ten sposób eliminujemy także zachowania pasywne, bierne.
Wiedzę na temat rozwoju poznawczego dziecka znaleźć można w wielu podręcznikach psychologii rozwojowej. Przypomnijmy tu tylko, że mniej więcej do szóstego roku życia dzieci są na etapie operacji konkretno-obrazowych, a między szóstym— —dziesiątym rokiem zaczynają zdobywać zdolność myślenia i rozwiązywania problemów. Manipulują symbolicznie przedmiotami, mogą je porównywać, nie mając ich w ręku potrafią je sobie wyobrazić. I to jest ich główne poznawcze osiągnięcie. W wieku dziewięciu—jedenastu lat pojawiają się operaq'e na symbolach; dzieci mogą wtedy rozwiązywać problemy matematyczne, np. uzupełniać brakujące połączenia między liczbami, uczyć się elementarnej algebry. Dlatego w tym okresie uczenia się potrzebują wielu realnych przedmiotów, aby nimi manipulować i dokonywać operacji myślowych, co wymaga dostarczenia odpowiednich rozwojowo materiałów służących do wyrażania