IMGE62

Jean-Luc Godard

MONTAŻ,

MOJE PIĘKNE ZMARTWIENIE

Uratuje się to w montażu: prawdziwa u Jamesa Cruze’a, u Griffitha, u Stroheima, maksyma ta nie obowiązywała jednak ani u Murnaua, ani u Chaplina, a już w epoce kina dźwiękowego stała się ostatecznie nieaktualna. Dlaczego? Ponieważ w filmie takim, jak Październik (a jeszcze bardziej Que viva Mexico/) montaż jest w pierwszym rzędzie istotą reżyserii. Nie sposób oddzielić jednego od drugiego. To tak, jakby się chciało oddzielić rytm od melodii. Helena i mężczyźni Renoira, podobnie jak Mr. Arkadin (Poufny raport) Wellesa stanowią model montażu, ponieważ w każdym z tych filmów montaż na swój sposób dostosowuje się do reżyserii. „Uratujemy to w montażu...”: aksjomat zatem typowy dla producenta. Nawet w najmniej interesującym filmie dobry montaż jest w stanie sprawić wrażenie, że reżyseria była bardzo dobra. Potrafi on temu, co wzięte z natury, zapewnić ten przelotny urok, który zamieni przypadek w wyrok losu, a którego snob i amator nie zdołają docenić. Czy można sobie wyobrazić większą pochwałę procederu, który masowa publiczność myli (słusznie zresztą) z cię-^ckm i sklejaniem?

Jeśli reżyseria jest patrzeniem, montaż jest biciem serca. Przewidywanie jest właściwe im obu; jeśli jednak pierwsze Sj| przewidywać w przestrzeni, drugie przewiduje w czasie. Wypuśćmy, że zauważacie na ulicy dziewczynę, która się wam P°doba. Przez ułamek sekundy wahacie się, czy iść za nią. Jak