IMGb76

W połączeniach obciążonych dużymi momentami obrotowymi o zmiennych kierunkach (obciążenia wahadłowo) są stosowane kliny styczne — wg PN-73/M-8S007. Połączenie składa się z dwóch par klinów rozstawionych pod kątem 120“ (rys. S.lórf) łub w wyjątkowych przypadkach — co 180°. Każda para klinów przenosi obciążenie przy innym kierunku ruchu obrotowego wału, co zabezpiecza połączenie przed samoczynnym luzowaniem.

Kliny wzdłużne w zasadzie nie są obliczane wytrzymałościowo. Wymiary klinów dobiera się z norm na podstawie średnicy wału, podobnie jak w połączeniach wpustowych.

Do zasadniczych wad połączeń klinowych wzdłużnych należą: mimośrodowc przesunięcie i skośne ustawienie osadzanej części (zależne od wielkości luzu przy pasowaniu piasty z wałem i długości piasty), nierównomierny rozkład naprężeń, niekorzystny montaż, a także trudności z dopasowaniem klina (przy różnych wymiarach, w ramach tolerancji wykonania, klin może być osadzany za płytko lub za głęboko). Wady te powodują, że kliny wzdłużne są stosowane rzadko, głównie do walów wolnoobrotowych, w połączeniach obciążonych niewielkim momentem skręcającym oraz przy minimalnych wymaganiach odnośnie współosiowośd osadzanych części względem osi wału.

Kliny nastawcze. Służą one do ustalania położenia części maszynowych. Na rysunku 5.1 la pokazano sposób regulacji luzu w głowicy korbowodu 2: obrót śruby 5 powoduje przesuwanie się klina 3 wzdłuż śruby i dociśnięcie wkładki 4 do połówki panewki 1. Po ustaleniu położenia klina unieruchamia się śrubę za pomocą nakrętki 6, co stanowi zabezpieczenie przed zmianą położenia klina.

U

Rys. 5.17. Połączenia klinowe nastawcze do regulacji luzu; a) w głowicy korbowodu, b) w prowadnicach obrabiarek (12, 14]

Na rys. 5.I7J podano przykład zastosowania klina nasrawczego do regulacji luzu w prowadnicach pryzmowych, stosowanych m.in. w obrabiarkach.

108