IMGh84 (2)

Analizując wpływ środowiska rodzinnego zaburzający motorykę manipulacyjną dziecka, najczęściej bierze się pod uwagę:

-    warunki ekonomiczne i bytowe rodziców,

-    świadomość pedagogiczno-psychologiczną,

-    postawy rodzicielskie i metody wychowawcze,

-    rodzaj procesu wychowawczego realizowanego przez rodzinę.

Przedstawionych szczegółowo czynników zakłócających prawidłowy

rozwój manipulacji nie należy traktować rozdzielnie, lecz we wzajemnym ścisłym powiązaniu i współdziałaniu. W zależności od całokształtu sytuacji, ten sam czynnik może odegrać niejednakową rolę i może wpływać różnie na dzieci.

Do najczęściej wymienianych czynników zakłócających rozwój manipulacyjny należy:

-    postawa rodzicielska nadopiekuńcza, wyręczanie dziecka we wszystkich czynnościach związanych z samoobsługą, pracami porządkowymi (ubieranie i rozbieranie dziecka, karmienie, brak swobody w działaniu, ochranianie), pozbawianie małego dziecka możliwości wykonywania prac naśladowczych ludzi dorosłych;

-    brak edukacji usamodzielniającej dziecko; cecha ta pojawia się już w pierwszym roku życia; dziecko dąży do niezależności i samodzielności, próbuje samodzielnie wykonać wiele czynności; brak możliwości hamuje rozwój tej niezbędnej cechy w życiu jednostki, z drugiej zaś strony opóźnia rozwój precyzji ruchów;

-    postawa perfekcjonistyczna rodziców (zakaz budowania z piasku, gliny, przesadne zwracanie uwagi na czystość dziecka, co wiąże się z pozbawianiem go malowania farbami na dużej przestrzeni, lepienia z mas plastycznych — dziecko ubrudzi siebie i pomieszczenie);

-    strofowanie, ośmieszanie i karanie dziecka podczas wykonywania prostych czynności (za pobrudzenie ubrania, nieudolność, rozlanie kompotu, potłuczenie szklanki, niedokładnie wykonaną czynność itp.);

-    zła sytuacja ekonomiczno-materialna może stać się przyczyną nieprawidłowego rozwoju motorycznego; brak środków dydak-

48