IMGp03 (2)

Pierwsza faza obejmuje okres od 2. do 3. roku życia. Jest to okres bazgrania. Autor wymienia w nim następujące podfazy:

-    rysowanie bezcelowe, wypowiadanie się dziecka w bazgranin,

-    bardziej celowe bazgranie,

-    podczas rysowania naśladowanie czynności starszych,

-    bazgranie zlokalizowane — pojawiają się części niektórych przedmiotów.

Faza druga obejmuje 4. rok życia. Burt nazwał ją fazą linii. Postać ludzka staje się bardziej kształtna, (kropki stanowią oczy 1 kształt głowy, pojedyncze linie - nogi).

Faza trzecia 5.-6. rok życia - opisowy symbolizm. Dziecko z dużą dokładnością potrafi przedstawić postać ludzką.

Faza czwarta i piąta od 7.-9. roku życia i 9.-11. roku to okres tworzenia rysunku wzbogaconego, odzwierciedlającego różnorodne treści i formy. Dziecko w piątej fazie już nie przedstawia rysunków w sposób schematyczny (tylko dzieci o niskim rozwoju umysłowym), natomiast jest w pełni świadome otoczenia - w rysunku występuje bogata akcja treściowa oraz związki i zależności pomiędzy rysowanymi przedmiotami i osobami²³.

Syntetyczny obraz ewolucji rysunku dziecka w różnych okresach jego rozwoju zaproponowała P. Osterrieth²⁴.

Autorka ukazuje cztery fazy rozwoju:

1)    Okres bazgrot,

-    bazgrota linearna od 9.-10. miesiąca życia,

-    bazgrota figuratywna do 3.-4. roku życia.

2)    Okres preschematyczny od 3.-4. roku życia do 6.-7. roku życia

3)    Okres schematyzmu, faza realizmu konwencjonalnego od 6.-7.

roku życia do około 11.-12. roku życia,

-    okres kształtowania się schematów,

-    okres doskonalenia się schematów.

³³ B. Hornowski, Badania nad..., op. cit.

¹⁴ P. Wallon, A. Combier, D. Engelhart, Rysunek dziecka..., op. cit., s. 50.

152