IMGw40

2. Niepełnosprawność słuchowa

nwścią możliwości są nieskończone, jednak różnorodne bariery mota użliwić wielu niesłyszącym doświadczenie przyszłościowych marzeń Mindy BMBy urządzeń wspomagających, choć maleją z biegiem czasu, ograniczają la. daofn dostęp do pomocnej aparatury. Jak można sobie łatwo wyobrazić, dla ludzi niesłyszaeych i niedosłyszących cena jest sprawą istotną. Wielu z nich nie może sobie pozwolić na ulepszone aparaty słuchowe, a instytucje rządowe nie przycho-dza im w tej mierze z wystarczającą pomocą (Trychin, 2001). Urządzenia wspoma. gające można podzielić na cztery kategorie: urządzenia wspomagające słyszenie urządzenia telekomunikacyjne, skomputeryzowane translatory mowy na tekst i urządzenia alarmujące. Przyjrzyjmy się ich zaletom.

2.11.1. Czym są urządzenia wspomagające słyszenie?

Do urządzeń wspomagających słyszenie (assistive listening devices, ALDs) należą aparaty słuchowe i inne urządzenia, które pomagają ludziom lepiej wykorzystać posiadane przez nich resztki słuchu. Najpowszechniej używanym urządzeniem wspomagającym dla osób z wadą słuchu są aparaty słuchowe; służą one do wzmacniania głośności dźwięku, dzięki czemu poprawia się komfort słyszenia osób niedosłyszących. Aparaty słuchowe pozwalają wielu ludziom dobrze dyszeć w obrębie normalnego zakresu słyszalności. Wyeliminowały one potrzebę specjalnego nauczania w przypadku wielu dzieci niedosłyszących; z aparatami słuchowymi mogą one korzystać z powszechnego nauczania i w pełni uczestniczyć w głównym nurcie życia społecznego. Nawet jednak, gdy aparat słuchowy jest starannie dobrany i zaprogramowany dla konkretnej osoby, nie przezwycięża on zupełnie ograniczeń uszkodzonego ucha (Ross, 2002; Sweetow, Luckett, 2001). Nauczyciele i rodzice muszą zrozumieć, że aparaty słuchowe nie rozwiązuję wszystkich problemów związanych z niedosłuchem.

Typowymi użytkownikami aparatów słuchowych są ludzie o niedosłuchu odbiorczym. ponieważ większość przypadków niedosłuchu przewodzeniowego można wyleczyć farmakologicznie lub chirurgicznie. Dzieci i nastolatki często martwię się o to, jak wyglądają z aparatem. Dostępne są cztery typy aparatów słuchowych; zauszuy (behini the tar. BTE), wewnątrzuszny (in thę ear: ITE), kanałowy (in tkecami: ITC) i całkowicie wewnątrzkanałowy (completely in the canal: C1C). Aparaty zauszne, chociaż są nieco bardziej skuteczne, z powodów kosmetycznych są rzadko wybierane.

Aparat słuchowy jest wrażliwym urządzeniem elektronicznym i wymaga szcze-fóiaej MtaBaoici i dbałości. Nauczyciele mogą pomagać uczniom używającym v opanowaniu ich obsługi i sposobów pielęgnacji. Oto kilka ważnych

I unikaj kurzu, brudu i wilgoci,

• nic rzucaj aparatu słuchowego,

w czystości tę część aparatu, która wkładana jest do ucha,

•    unikaj lakieru do włosów,

•    nie zostawiaj aparatu w gorącym miejscu,

| upewnij się, że dziecko i aparat są pod częstą kontrolą audiologa.

Obecnie, prawdopodobnie z uwagi na utrzymywanie aparatu w czystości i dobrym stanie, wzrasta popularność jednorazowych aparatów słuchowych Son-gbird (Songbird Disposable Hearing Aid - SDHA). Jest to nowy typ aparatu, dostępny obecnie również w wersji cyfrowej, którego koszt dzienny wynosi około 1 dolara (Ross, 2002). Z całą pewnością aparaty jednorazowe świetnie nadaja się dla dzieci, które często uszkadzają swoje aparaty i nie są w stanie utrzymać ich w czystości.

Większość nowych aparatów słuchowych to aparaty cyfrowe. Cyfrowe aparaty słuchowe (digital hearing aids) projektuje się specjalnie dla profilu słuchowego danej osoby. Dostosowują one głośność i dźwięki wzmacniające automatycznie tylko do takiego stopnia, by zrekompensować niedosłuch na każdej częstotliwości dźwięku. Aparaty te redukują też hałas w tle, co jest ich dużą zaletą. Stare modele analogowe, wzmacniające wszystkie dźwięki jednakowo, uniemożliwiają odróżnienie mowy od hałasu. Niestety, aparaty cyfrowe bywają bardzo drogie (do 7000 dolarów), można jednak oczekiwać, że z czasem jednak ich ceny spadną, a efektywność wzrośnie. Koszt cyfrowych aparatów słuchowych sprawia, że są one poza zasięgiem wielu uczniów z niedosłuchem⁶.

Hałas w tle to istotny problem wielu klas, sal wykładowych, teatrów, audytoriów, centrów rekreacji, kawiarni i innych dużych pomieszczeń. Jednym z rozwiązań tego problemu są urządzenia transmisyjne o modulowanej częstotliwości | system FM (freąuency-modulated). System FM pomaga pokonać problemy związane z odległością i hałasem, które prawie zawsze pojawiają się w klasach szkolnych (Flexer, 2000). Posługujący się nim nauczyciel mówi do małego mikrofonu umieszczonego w pobliżu ust albo przypiętego do ubrania. Uczeń odbiera dźwięk bezpośrednio przez odbiornik umieszczony na ławce lub biurku (szczególnie przydatne w przypadku uczniów z implantami ślimakowymi) albo przez aparat słuchowy. Hałas w tle zostaje zredukowany, a nauczyciele mogą poruszać się swobodnie po całej klasie, nie martwiąc się o to, czy ich twarz jest w pełni widoczna dla wszystkich uczniów. Technologia FM wywołuje wśród nauczycieli wielki entuzjazm (Gordon-Langbein, Metzinger, 2000). Twierdzą oni, że czas koncentracji uwagi uczniów wydłuża się (zarówno u uczniów słyszących, jak i niesłyszących czI niedosłyszących), że używanie technologii FM sprawia, że nie muszą wysilaćgMfij i że pod koniec dnia są mniej zmęczeni. Uczniowie mówią zaś, że dzięki mówi wzmacniania słyszenia nauka jest „fajniejsza”, słuchanie łatwiejsze nauczyciele nie muszą podnosić głosu.

Innym rozwiązaniem problemu hałasu dobiegającego z tła jest pętla in foniczna (audio loop). Urządzenie to przenosi dźwięk bezpośrednio

* Obecna cena aparatów słuchowych jest znacznie niższa - w Polsce kosztuj om złotych (przyp. red. nauk.J.H