Instr03 (2)

Rosyjski śmigłowiec transportowy

Jakowlew Jak-24

Opracowanie modelu: Eugeniusz Moczuk Projekt okładki: Zenon Pecko

Długość kadłuba: Wysokość całkowita: Średnica wirnika: Masa całkowita: Prędkość maks.: Pułap:

Zasięg:

Udźwig:

Załoga:

Model kartonowy Jak-24 opracowano w skali 1:33 w wersji transportowej.

Śmigłowiec Jak-24 (według nomenklatury NATO "Horse", czyli "Koń") skonstruowany został w biurze konstrukcyjnym Jakowlewa w 1952 r. Historia tej konstrukcji zaczyna się latem 1951 roku, kiedy to w Moskwie odbyła się narada konstruktorów lotniczych w celu ustalenia planu badań nad wdrożeniem do produkcji śmigłowców, w których ZSRR pozostawał w tyle w stosunku do innych państw. Tupolew i lliuszyn się wycofali, natomiast zadania podjęli się Mili, Kamow i Jakowlew. Biuro Milla rozpoczęło opracowywanie całej serii słynnych śmigłowców "Mi", Kamow zasłynął jako konstruktor serii śmigłowców napędzanych przez współosiowe dwa wirniki “Ka", natomiast Jakowlew postanowił skonstruować duży śmigłowiec w systemie dwuwirnikowym wzdłużnym, chociaż nie posiadał w tej dziedzinie żadnego doświadczenia. W ciągu roku zbudowano 4 prototypy, wykorzystując niektóre mechanizmy z Mi-4. Pierwszy lot odbył się 3 lipca 1952 roku, ale wkrótce go przerwano ze względu na ogromne drgania. Po licznych przeróbkach i poprawkach śmigłowiec wszedł do produkcji seryjnej w 1954 roku. Łącznie w wersjach transportowej, pasażerskiej i sanitarnej zbudowano 40 tych śmigłowców.

Dane taktyczno-techniczne:

22.50    m

6.50    m 21 m

17 000 kg 180 km/h 5 500 m 265 km

4 000 kg lub 30-40 żołnierzy z uzbrojeniem 4 ludzi (2 pilotów, mechanik, radiooperator)

UWAGI OGÓLNE DOTYCZĄCE MODELU

Model nie jest trudny w budowie, zwłaszcza przy rezygnacji z wykonania wnętrza kabiny. Należy pamiętać, że kadłub ma przekrój prostokąta o zaokrąglonych rogach i elementy kadłuba należy bardzo uważnie kształtować: po krawędzi stołu przeciągać tylko te fragmenty, które przypadają na zaokrąglone rogi - dla ułatwienia dokonano na sklejkach kadłuba oznaczeń tych miejsc kreskami. Segmenty kadłuba posiadają dodatkowe sklejki mocujące, których zadaniem jest lepsze niż stykowe połączenie z wręgami (patrz rys.14). Jeżeli tektura, na którą nakleimy wręgi, nie bedzie zbyt cienka i posiadamy odpowiednie doświadczenie, sklejki te można odciąć jako zbędne. Można również zrezygnować z większości "ząbków" łączących innych elementów modelu. Na tekturę o grubości 2 mm (mogą być dwie warstwy) naklejamy wszystkie elementy szkieletu (wręgi, dźwigar, żeberka) wydrukowane na papierze miękkim, najlepiej nakleić od razu cały arkusz. Dolne krawędzie wręg elementów 7, 8 i 9, ze względu na znaczny skos dolnej powierzchni kadłuba w tym miejscu, należy przeszlifować odpowiednio na papierze ściernym, aby stykały się ze sklejką całą krawędzią. Przy wykonaniu modelu w wersji z oszklona kabiną, widoczne przez okna niezadrukowane fragmenty segmentów kadłuba należy pomalować na kolor szary, najlepiej przed wycięciem i sklejeniem elementów. UWAGA! Nie wolno stosować farb wodnych, gdyż powierzchnia kartonu ulegnie silnemu zwichrowaniu.

Do wykonania modelu potrzebne nam będą dodatkowe materiały: tektura o grubości 2 mm; drut o średnicy 2 mm; astralon (np. zmyta klisza fotograficzna) na szyby, tusz do zaczernienia kół, kleje BUTAPREN i HERMOL, farbki do końcowego retuszu.

DODATKOWE OZNACZENIA W    -wyciąć

L i P    -część lewa i prawa

-przeciąć

Opis budowy modelu.

Na wyciętą wręgę SW3 naklejamy rozdzieloną na dwie części wręgę SW1. W powstałą szczelinę wklejamy drut wygięty wg wzoru B (podstawa podwozia) i zaklejamy wręgą SW3’. Podobnie postępujemy z wręgami SW2 i drugą SW3 (rys.2 i 3). Środek kadłuba cz1. wycinamy z arkusza, zaoblamy w miejscach oznaczonych krótkimi kreskami, wycinamy prostokąty okien i podklejamy przeźroczystym astralonem, sklejamy wklejając do wnętrza trzy wręgi SW3”, a na początku i na końcu segmentu wręgi z zamocowanymi drutami. Poręcze drzwi wykonujemy z drutu wg wzoru A i mocujemy w otworach przy drzwiach. Żaluzje silnika przyklejamy po obu stronach w oznaczonych miejscach.

Budowę podwozia rozpoczynamy od wycięcia cz.3 i przyklejenia ich do drutu wzmocnienia podwozia. Do cz.3 przyklejamy cz.3a sklejone w stożki. Cz.3b zwijamy w ciasne rulony i przyklejamy do cz.3a, a cz.3c po sklejeniu w ciasne rulony przyklejamy do 3b. Koła cz.4 naklejamy na tekturę (łączna grubość koła ~10mm), wycinamy, profilujemy na papierze ściernym i zaczerniamy opony tuszem. W kołach wykonujemy otwór, wkładamy drut na osie, doklejamy cz.4a. Elementy wahaczy cz.4b po pogrubieniu tekturą formujemy i przyklejamy do kół i cz.3c. Wzmocnienia wahaczy cz.4c przyklejamy do cz.4b i cz.3c. Wzmocnienia kół przednich cz.5 pogrubiamy tekturą, doklejamy cz.5a i mocujemy do cz.3b i 3c oraz do kadłuba. Ze wzmocnieniami kół tylnych cz.5b i cz5c postępujemy podobnie (rys.1 i 7). Kopułę cz.6 po wycięciu zaoblamy, doklejamy cz.6a i przyklejamy w oznaczonym miejscu na grzbiecie kadłuba. (rys.1).

Z el.7, 8 i 9 wraz z wręgami TW1, TW2, TW3 i TW4 wg rysunku 4 i 14 sklejamy tył kadłuba. Wg wzoru C wyginamy z drutu pałąki drabinki i mocujemy do el.7.

Ogon cz.10 wycinamy i sklejamy pamiętając, że jest on niesymetryczny i skręcony w prawo (rys.10). Przyklejamy cz.10a z wykonanym otworem i cz.10b. Obie te części można podkleić tekturą 1 mm i obciąć wówczas z cz.10 ząbki łączące. Od wewnątrz cz.10, w miejsce wyciętych otworów "W", przyklejamy żaluzje silnika cz.10c. Wklejamy druciane uchwyty drabinki C. Gotowy ogon przyklejamy do reszty kadłuba. Chwyty powietrza cz.11P i L po wycięciu kształtujemy, wycinamy otwory “W", wklejamy od wewnątrz żaluzje cz. 11 a i przyklejamy z obu stron w oznaczonych miejscach.

Teraz wycinamy i sklejamy stateczniki 12P i 12L, doklejamy cz.12aP i 12aL. Cz.12bP i 12bL sklejamy, przyklejamy od dołu i góry cz.12c. Wręgi TW5 wkładamy do otworów w cz.8, mocujemy do tego wręgi TW6. Stateczniki cz.12 mocujemy do wręg, przyklejamy cz.12b. Wzmocnienia stateczników cz.12d pogrubiamy tekturą, sklejamy ze sobą i przyklejamy do statecznika i cz.10 (rys.1 i 8).

Rury wydechowe cz.12e i 12f sklejamy ze sobą i przyklejamy do cz.8 (rys.1 i 14). Tylną część kadłuba starannie przyklejamy do kadłuba cz1.

Przystępujemy do wykonania przedniej części kadłuba z kabiną pilotów. Wycinamy cz.13, wycinamy otwory okien, podklejamy przeźroczystym astralonem i mocujemy wręgi (rys.1, 5 i 9). Przyklejamy podłogę cz.14. Cz.14a przyklejamy do podłogi na kształt rynny. Drzwi kabiny nawigatora cz.14b przyklejamy do wręgi PW2. Przygotowane wnętrze wklejamy do kadłuba. Siedziska pilotów cz. 15 po wycięciu kształtujemy i przyklejamy do wręgi PW2 i cz.14. Podstawy pulpitów sterowniczych cz.15a po ukształtowaniu przyklejamy do cz.14, do nich przyklejamy sklejone pulpity cz.15b. Podstawy drążków sterowniczych cz.15c sklejamy w stożki i przyklejamy do cz.14. Do nich przyklejamy sklejone parami cz.15d (rys.12). Do cz.13 mocujemy drabinki wykonane z drutu wg wzoru D, przy czym jedna z nich ma być repliką drugiej. Dół kadłuba cz.16 wycinamy, kształtujemy, do niej przyklejamy odpowiednio uformowane cz.16aP i 16aL. Całość przyklejamy do cz.13 i wręgi PW3 (rys.1 i 9). Przód kabiny cz.17 wycinamy z arkusza, wycinamy otwory w miejscach okien i podklejamy astralonem. Przyklejamy do cz.13 i 16. Drzwi boczne cz.18 wycinamy z arkusza, wycinamy otwory okien i podklejamy astralonem. Elementy przesuwu drzwi cz.18a montujemy i przyklejamy u dołu, do tego wkładamy drzwi cz.18 i montujemy cz.18b, przyklejając do kadłuba nad drzwiami. Drzwi winny się przesuwać. Żaluzje silnika cz.19 przyklejamy do cz.13 w oznaczonych miejscach, cz.19a przyklejamy do cz.13, a po połączeniu przodu kadłuba z resztą, przykleimy do cz.1 (rys.1 i 9). Budowę osłony silnika przedniego rozpoczynamy od sklejenia ze sobą wręg GW1 i GW2. Cz.20 wycinamy i kształtujemy, doklejamy cz.20a z wyciętym otworem. Cz.20b przyklejamy do cz.20a. Elementy żaluzji silnika cz.20c po ukształtowaniu przyklejamy do cz.20d, a całość przyklejamy do cz.20. Osłonę silnika przyklejamy do cz.13 (rys.1 i 6).

Rury wydechowe cz.20e i 20f sklejamy ze sobą i przyklejamy u dołu cz.13.

Antenę wykonujemy z drutów zgodnie ze wzorem E, mocujemy u dołu cz.13. Między drutami rozpinamy cienką nitkę (rys.1).

Przód kadłuba starannie przyklejamy do cz.1.

Pracę nad budową wirników nośnych rozpoczynamy od wykonania z drutu wg wzoru F czterech elementów i zlutowania ze sobą po dwa tak, aby powstały dwa krzyże. Cz.21 wycinamy, zwijamy ciasno i przyklejamy do drutu. Cz.21 a naklejamy na tekturę i przyklejamy do cz.21, do nich przyklejamy cz.21 b sklejone w pierścienie, na to naklejamy krążki cz.21 c. Cz.21 d naklejamy na tekturę i przyklejamy do cz.21 po przeciwnej stronie. cz.21e zwijamy w ciasne rulony i przyklejamy do cz.21 d. Cz.21f po wycięciu z arkusza, wykonaniu otworu i ukształtowaniu przyklejamy do cz.21 w miejscach zgrubień. Łopaty wirnika cz.22 wycinamy, zginamy wpół, przyklejamy do drutu i cz.21, przy czym należy je tak skleić, aby ich kierunek obrotu był przeciwny (rys.11 i 13). Podstawę wirnika cz.23 sklejamy w pierścień, do tego przyklejamy sklejone w stożki cz.23a, a do nich sklejone w rulony cz.23b. Podstawy wirników przyklejamy: jedną do cz.10a nad otworem w tylnej części kadłuba, a drugą do cz.20a w przodzie kadłuba (rys.1). Wirniki wkładamy do cz.23 zgodnie z rys.15. Łopaty wirnika mogą się obracać (rys.15).

SERIA:    MODEL KARTONOWY

ZESZYT NR 83:    JAK-24

ISBN 83-86435-09-7 Wydanie I

WSZELKIE PRAWA ZASTRZEŻONE. ©

WYDAWCA: P.W."MODELCARD”s.c.

J.Oleś & B.Czyżyński ul.Struga 78 p.609-610 70-777 Szczecin tel./fax:    [phone]

ADRES KORESPONDENCYJNY "MODELCARD” ul.Sokołowskiego 11 70-891 SZCZECIN

Madę in Poland