Kompendium Wiedzy geografii28

rozbudowywany sektor państwowy przejmuje większość funkcji gospodarczych, społecznych i politycznych w kraju, ograniczając tym samym aktywność społeczną jego mieszkańców. Realizacji tej doktryny towarzyszy etatyzacja. polegająca na stałym wzroście liczby funkcjonariuszy państwowych, pracujących w różnego rodzaju przedsiębiorstwach i organizacjach sterujących życiem gospodarczym, społecznym i politycznym. Biurokraci, działający w imieniu państwa, przejmują odpowiedzialność za społeczeństwo, czyniąc je bezwolnym i od państwa zależnym.

Etatyzm rozwinął się na szerszą skalę podczas 1 wojny światowej oraz w latach trzydziestych w związku z wielkim kryzysem. Doktryna etatyzmu bardzo odpowiada państwom totalitarnym, np. gospodarki krajów faszystowskich były w znacznym stopniu zetatyzowanc, a w krajach komunistycznych niemal w całości.

Pojmowanie etatyzmu jako interwencjonizmu gospodarczego państwa jest niesłuszne, ponieważ interwencjonizm niekoniecznie zakłada istnienie sektora państwowego. (Patrz hasła: Centralizacja. Państwo).

ETNICZNA GRUPA

Jest to grupa łudzi (zbiorowość etniczna), zwykle zamieszkująca wspólny obszar (zbiorowość terytorialna, regionalna), postrzegana społecznic jako różna od innych, mająca pewne uświadomione cechy kulturowe, które odróżniają ją od otoczenia i dają poczucie wspólnoty, a zarazem stanowią ojej odrębności. Zazwyczaj grupę taką cechuje brak poczucia odrębności i aspiracji politycznych, utożsamia się bowiem ze zbiorowością narodową, której stanowi integralną część. Grupa etniczna wykazuje pewne osobliwości, wykształcone dzięki np. specyficznemu środowisku geograficznemu. Różnice te są przede wszystkim widoczne w płaszczyźnie kulturowej; zwłaszcza w jej przejawach materialnych i formach aktywności społecznej (dialekcie, ubiorze, budownictwie, obyczajach itp.). Dla tak rozumianej grupy etnicznej stosuje się również terminy grupa etnograficzna lub grupa regionalna (np. Ślązacy, górale. Kujawiacy, Kurpie i inni). Grupa etniczna może być także rozumiana w kontekście szerszym, z uwzględnieniem jej cech etnogenetycznych. i wówczas jest ona bardziej zbliżona do pojęcia ettiosu. Taką grupą etniczną (w szerokim rozumieniu tego terminu), którą wyróżniają nie tylko cechy kulturowe, są w Polsce np. Łemkowie i Kaszubi. (Patrz hasła: Etnos, Et no typ. Etniczna struktura).

ETNICZNA STRUKTURA

Złożone pojęcie dotyczące rozmieszczenia, liczby i rodzaju grup etnicznych tworzących określoną całość — np. ludność danej jednostki administracyjnej (miasta, gminy, państwa itp.) — i zachodzących między nimi stosunków'. „Mniejszości narodowe tworzą (...) mozaikową etniczną strukturę danego narodu. Wskazują, w jakim stopniu dany naród jest wewnętrznie zróżnicowany. Czy jest społecznością wielonarodowościową, czy dość jednorodną pod względem narodowościowym (...) Istnienie w danym narodzie wielu grup etnicznych, występujące między nimi codzienne stosunki, rodzą ważne problemy praktyczne, będące przedmiotem żywego zainteresowania nauk społecznych" (Janoszek H„ Sikora J., 1995). W oparciu o strukturę etniczną można zdefiniować państwo w kategoriach społecznych — w zależności od tego, czy ma ono tę strukturę jednorodną (państwo narodowe), czy też złożoną (państwo wielonarodowe). Z punktu widzenia politycznego jest sprawą dyskusyjną, który rodzaj struktury etnicznej jest korzystniejszy dla funkcjonowania i rozwoju państw. Złożone struktury etniczne są na ogól bardziej konfliktogenne, ale równocześnie mogą być bardziej progresywne zarówno w sferze kultury, jak I gospodarki. Z kolei państwa, których struktura etniczna jest jednorodna, są mniej narażone na konflikty wewnętrzne. kii kulturowo spójne i przez to na ogół łatwiejsze w rządzeniu. (Patrz hasła: Państwo narodowe. Etniczna grupa).