KUIVASAARI4

/ // ////y/y /.

/ // ////y/y /.

Rzut stanowiska baterii z wieżą pancerną na poziomie amunicyjnym. Po lewej widoczne wejście do bloku wieży, w centrum na dole schody wiodące do poterny prowadzącej do bloku z generatorem [Dzięki uprzejmości O. Enqvista]

INNE

Petersburgu. Armaty posiadały zamek śrubowy, potrójnie osadzony, z usuniętą częścią gwintu, systemu Welinga z uszczelniaczem i umieszczoną centralnie zasuwą zapałową dla zapalników ładunków prochowych (podobnych do naboi karabinowych). Pierwotnie armaty te (w wersji lądowej, oznaczonej „CA" - Suchoputnaja Artillerija, czyli artyleria lądowa) stanowiły uzbrojenie rosyjskiego fortu Ino w twierdzy Kronsztad, w ręce fińskie dostały się w 1918 roku.

Warto zaznaczyć, iż mimo że w przekroju wieża Kuivasaari przypomina wieżę stawianą na rosyjskich fortyfikacjach, to jest to jednakże całkowicie fińskie opracowanie (w odróżnieniu od konstrukqi nowej wieży na Maki-luoto, opracowanej na podstawie zdobycznej, rosyjskiej dokumentacji). Dolna część konstrukcji bazowała na rosyjskich elementach, przeznaczonych pierwotnie dla baterii 14-calowych armat w wieżach pancernych, jakie miano umieścić na Makiluoto. Natomiast zewnętrzny, obrotowy pancerz wieży kryjący działa - wykonano częściowo w Finlandii, a częściowo w Estonii. Wieża mogła obracać się z dwoma prędkościami -szybką, służącą do nagłej zmiany sektora prowadzenia ognia oraz

Rzut rosyjskiej baterii nadbrzeżnej dla 4 armat 10-calowych 254/45 D M. 1895 mm na Kuivasaari, stan pierwotny przed wbudowaniem wieży pancernej dla dwóch armat 305 mm. A - stanowiska armat, B - magazyny amunicyjne, C - pomieszczenia punktu kierowania ogniem, D - pomocnicze stanowisko obserwacyjne. Części ziemnych nie zaznaczono, rysunek bez skali [Opracowanie J. Chorzępa]

wolną, służącą do precyzyjnego naprowadzania na cel. Do jej napędzania służyły silniki elektryczne,

ły dieslowskie generatory firmy Volvo, umieszczone w schronie tuż za baterią, połączone z nią za pomocą poterny. Ładunki miotające i pociski przechowywano w oddzielnych magazynach, przy czym każdy ładunek przechowywano dodatkowo w oddzielnym pojemniku. Do wystrzelenia jednego pocisku potrzeba było dwóch ładunków miotających. Pociski i ładunki transportowano na specjalnych wózkach, zawieszonych do systemu szyn, umieszczonych pod stropem do laboratoriów, gdzie je uzbrajano i przygotowywano. Tutaj też podawano je do izby otaczającej stalowy cylinder wieży, gdzie umieszczono szynowe wózki do ich transportu. Stąd też już po raz ostatni przeładowywano je na windę amunicyjną, umieszczoną wewnątrz cylindra wieży. Zarówno ładunki, jak i pociski podawano na windę amunicyjną, umieszczoną w dolnej części wieży niezależnie od siebie i od położenia armat, co zapewniało dość dużą, jak na ten kaliber, szybkostrzelność. Licząc od dołu, poszczególne piętra wieży służyły jako: studnia kablowa, poziom amunicyjny, sterownia elektryczna, maszynownia i pomieszczenie naprowadzania, poziom artyleryjski. Zaraz przy wejściu do wieży umieszczono stojaki z karabinami, które w ostateczności miały służyć załodze do odparcia ewentualnego desantu. Ponieważ stare stanowisko kierowania ogniem było położone dosyć nisko, a nowe armaty miały o wiele większy zasięg, w centrum wyspy wybudowano nową wieżę kontroli ognia. Warto tutaj wspomnieć, że wieże fińskie i estońskie posiadały zintegrowany system kontroli ognia, a dzięki położeniu podmorskiego kabla służącego do transmisji danych, była możliwość zdalnego kierowania całym ogniem zarówno z wybrzeża Finlandii, jak też i Estonii, w zależności od potrzeb.

Do dział stosowano trzy rodzaje amuniqi - eks-rosyjski pocisk burzący wz. 1911 oznaczony jako 305-0 tpskrv 3,9 o wadze 470 kg, z ładunkiem miotającym 405-

O tp A o wadze 146,8 kg, prędkości początkowej 778 m/s i do-nośności 30 km, pocisk burzący osłabiony oznaczony 305-0 tpskrv 4,1 o wadze zmniejszonej do 355 kg z ładunkiem miotającym 405-0 tp B o wadze 137 kg, prędkości początkowej 900 m/s i zwiększonej donośności 42,9 km oraz pocisk przeciwpancerny oznaczony 305-0 tl/2pskrv o wadze 453 kg, z ładunkiem miotającym 405-0 tp C o wadze 156,8 kg, o prędkości początkowej 860 m/s i donośności 41 km - pewną ilość tego typu pocisków zdobyto na forcie Ino, a częściowo przywieziono z baterii w Óro oraz zakupiono w Estonii. Na początku lat 30. XX ►

MILITARIA 77