LastScan9 (6)

5

Podstawowe pojęcia z dziedziny turystyki

Jerzy Wyrzykowski

Światowa Organizacja Turystyki na potrzeby międzynarodowej statystyki turystycznej wprowadziła pojęcia: podróżny, odwiedzający, turysta, jednodniowy odwiedzający.

Osoby podróżujące w szeroko rozumianych celach turystycznych (według definicji: w celach wypoczynkowych, służbowych i innych) do miejsc znajdujących się poza ich codziennym środowiskiem, na okres nie dłuższy niż rok, określani są mianem odwiedzających. Pozostali podróżni (imigranci i emigranci, osoby mieszkające na terenach przygranicznych w jednym kraju, a pracujący w drugim, dyplomaci, urzędnicy konsularni i członkowie sił zbrojnych, uchodźcy i nomadowie, pasażerowie tranzytowi) traktowani sąjako tzw. inni podróżni i nie są ujmowani w statystyce turystyki międzynarodowej.

Odwiedzający dzielą się na turystów, którzy w odwiedzanym kraju spędzają przynajmniej jedną noc, oraz. na jednodniowych odwiedzających (ryc. 5.1).

Z określeniem warunków rozwoju turystyki na jakimś obszarze czy w miejscowości wiąże się termin atrakcyjność turystyczna. O atrakcyjności turystycznej decydują trzy czynniki: ranga walorów turystycznych, stopień dostępności komunikacyjnej i zdolność obsługowa urządzeń turystycznych (stan zagospodarowania turystycznego).

Walory turystyczne stanowią specyficzne cechy i elementy środowiska naturalnego oraz przejawy działalności człowieka, które sąprzedmiotem zainteresowań turystów. Biorąc pod uwagę podstawowe motywy ruchu turystycznego, walory turystyczne można podzielić na:

-    walory wypoczynkowe, służące regeneracji sił fizycznych i psychicznych, a więc turystyce wypoczynkowej,

-    walory krajoznawcze, stanowiące przedmiot zainteresowania turystyki krajoznawczej,

Rycina 5.1. Relacje między pojęciami stosowanymi w statystyce turystyki międzynarodowej według Światowej Organizacji Turystyki

-    walory specjalistyczne, umożliwiające uprawianie różnych form turystyki kwalifikowanej.

W grupie walorów wypoczynkowych wyróżnić można zespól cech niezbędnych, których występowanie stanowi minimum warunków do wypoczynku oraz zespól cech korzystnych, podnoszących wartości wypoczynkowe terenu (Wyrzykowski 1986). Do cech niezbędnych zaliczyć można czyste powietrze (wolne od zanieczyszczeń), ciszę, niski stopień urbanizacji, występowanie walorów estetycznych krajobrazu, niewystępowanie zasadniczych przeciwwskazań klimatycznych, do cech korzystnych - szczególne walory krajobrazu, warunki do uprawiania czynnego wypoczynku (w okresie letnim - przydatność terenów do wędrówek pieszych, kolarskich, wodnych, oraz przydatność wód do kąpieli i sportów wodnych; w okresie zimowym —przydatność terenów do sportów zimowych i wędrówek narciarskich), korzystne warunki bioklimatyczne oraz tzw. walory lecznicze (wody lecznicze, peloidy, gazy lecznicze).

Do walorów krajoznawczych zalicza się za Rogaiewskim (1972):

-    charakterystyczne lub unikatowe zespoły krajobrazowe i osobliwości przyrody, określane terminem walorów środowiska przyrodniczego,

-    folklor, obrzędy ludowe, dzieła ludowej sztuki plastycznej, relikty ludowej kultury materialnej, nazywane walorami tradycyjnej kultury ludowej,

-    zabytki budownictwa i architektury, sztuk plastycznych, kultury materialnej, pamiątki historyczne, tj. walory dóbr kultury,

-    charakterystyczne obiekty i przejawy współczesnej gospodarki, techniki, nauki i kultury, noszące nazwę walorów współczesnych osiągnięć człowieka.

Na walory specjalistyczne składają się te cechy i elementy środowiska naturalnego, które umożliwiają uprawianie żeglarstwa, myślistwa, jeździectwa, wędkarstwa itp.

47