LastScan15 (5)

7

Podstawowe formy turystyki

Jerzy Wyrzykowski

Przyjęte w tej książce dwukierunkowe podejście do turystyki uwzględnia zarówno kontekst kultury fizycznej, w którym człowiek wraz ze swoimi potrzebami fizjologicznymi i intelektualnymi jest podmiotem jej oddziaływania, jak i kontekst przestrzenny, w którym człowiek występuje jako wykorzystujący i kreujący przestrzeń turystyczną. To wpłynęło na decyzję przedstawienia w tym rozdziale podziału form turystyki według dwóch zasadniczych kryteriów: motywacji i czasu trwania (ryc. 7.1).

Biorąc pod uwagę motywy wyjazdów turystycznych wyłonione przez Roga-lewskiego (1972), w literaturze przyjęto dzielić ruch turystyczny na trzy rodzaje:

-    turystykę wypoczynkową (motyw wypoczynkowy, dla regeneracji sil fizycznych i psychicznych),

-    turystykę krajoznawczą (motyw poznawczy, dla rozszerzenia i pogłębienia znajomości świata),

-    turystykę specjalistyczną (kwalifikowaną) (motyw nabycia specjalnych uprawnień formalnych, np. myślistwo, żeglarstwo, taternictwo).

Ważnym kryterium podziału ruchu turystycznego ze względów organizacyjnych. z uwagi na zaangażowanie środków transportu oraz pozostałych elementów bazy materialnej turystyki, jest długość okresu przebywania turysty poza miejscem zamieszkania, co wynika z przesłanek socjalnych i wiąże się ściśle z dysponowaniem czasem wolnym. Przyjmując to kryterium, wydzielono:

-    turystykę długookresową, która dotyczy zazwyczaj urlopów czy wakacji i nazywana jest często turystyką wakacyjno-urlopową,

-    turystykę krótkookresową, odnoszącąsię do czasu wolnego poza urlopem czy wakacjami, realizowanąglównie podczas świąt, niedziel i innych wolnych dni w ciągu tygodnia; wyjazdy świąteczne i weekendowe określane są nazwą turystyki świątecznej lub weekendowej.

Długookresowa (wakacyjno-urlopowa') turystyka wypoczynkowa może być realizowana w formie osiadłej lub wędrówkowej. Osiadłe formy turystyki wypoczynkowej wiążą się najczęściej z pobytami w obiektach uzdrowiskowych, w zakładowych domach wypoczynkowych lub w pensjonatach, na koloniach i obozach młodzieżowych. W wędrówkowych formach turystyki wypoczynkowej, związanych z częstszą zmianą miejsca, wykorzystuje się w większym stopniu hotele, zajazdy, kempingi itp.

Model turystyki wakacyjno-urlopowej wiąże się w dużej mierze z dominującym kompleksem walorów wypoczynkowych: morskim, jeziornym, górskim, rzecznym, uzdrowiskowym. W nawiązaniu do tych kompleksów rozwijają się różne typy miejscowości wypoczynkowych: kąpieliska nadmorskie, nadjeziorne i nadrzeczne, ośrodki sportów wodnych, ośrodki sportów zimowych, stacje klimatyczne, zdrojowiska, miejscowości letniskowe. Z ich charakteru wynika w dużej mierze typ oferty programowej.

Krótkookresowa (przede wszystk im świąteczna, weekendowa) turystyka wypoczynkowa rozwija się głównie w strefach podmiejskich dużych miast. Jej uczestnicy pragną kontaktu z przyrodą, w okresie letnim większość z. nich poszukuje także możliwości wypoczynku nad wodą. Ich potrzeby zabezpieczają przede wszystkim ośrodki wypoczynku świątecznego, położone w możliwie bliskim sąsiedztwie miasta i dobrze z nim powiązane komunikacyjnie. Duże znaczenie ma również odpowiednie zagospodarowaniie terenów leśnych, narażonych na znaczną penetrację turystyczną przez uczestników turystyki świątecznej.

Turystyka krajoznawcza krótko- i długookresowa realizowana jest głównie w" form te wycieczek (zbiorowych i indywidualnych) oraz wędrówek (często w powiązaniu z motywem wypoczynkowym). Jej celem jest poznanie walorów wielkich centrów i ośrodków krajoznawczych oraz przyrodniczych i kulturowych obszarów (regionów) krajoznawczych. Dla wycieczek zbiorowych głównym środkiem transportu jest autokar i pociąg, w turystyce indywidualnej-samochód. Turystyka krajoznawcza korzysta z bardzo już bogatej oferty przewodników,

Rycina 7.1. Podział ruch- turystycznego (za: Rogalewski 1972)

59