lichtarski (69)

138 4. Potencja! i dńałiłnoić gospodarcza prfcduętaiorłtw*

138 4. Potencja! i dńałiłnoić gospodarcza prfcduętaiorłtw*

I

czcniach przyjmuje się wariantowo zarówno stałość czasu realizacji zamówień i zużycia, jak i ich stochastycznie stacjonarny charakter. Niedogodnością tej metody jest konieczność ciągłej, kontroli poziomu zapasów, dlatego w praktyce stosuje się tzw. system dwuskrzynkowy (two-bin-system). Materia) jest składowany w dwu pojemnikach: pierwszy zawiera zapas, z którego czerpie się materiał na bieżąco, a w drugim składowany jest zapas sterujący. Przejście do drugiego pojemnika jest sygnałem do uruchomienia dostawy. W modelu stałego cyklu postępowanie jest odwrotne. Materiał zamawia się w stałych odstępach czasu (np. w cyklu miesięcznym, tygodniowym itd.), zmienna zaś jest ilość zamawianego materiału. Parametrami sterowania są: 1) cykl zamawiania. 2) poziom zapasu sterującego wielkością zamówienia. Szczegółowy opis metod sterowania można znaleźć m in w pozycjach [12, s. 110-119; 14. s. 176-182].

Od lat siedemdziesiątych stosuje się bezzapasową strategię zarządzania przedsiębiorstwem. System realizujący te postulaty w zaopatrzeniu znany jest jako system dostaw dokładnie na czas (just-in-time). Do praktyki gospodarczej został wprowadzony w koncernie Toyota pod nazwą kanban (kartka, etykieta) głównie do sterowania zapasami w toku produkcji w warunkach masowej produkcji złożonych wyrobów, a następnie zastosowano go do sterowania zapasami materiałowymi i wyrobów gotowych. W zakresie produkcji w toku metoda ta zakłada: l) maksymalne zmniejszenie partii produkcyjnych, 2) likwidację wąskich przekrojów i redukcję zapasów operacyjnych, 3) skracanie czasu przezbrojenia maszyn, 4) wysoką niezawodność technologii, 5) wysoką i stalą jakość produkcji, 6) zespołowy charakter pracy robotników i kierownictwa, wszechstronne umiejętności personelu i wysoki poziom zaangażowania, inicjatywy i motywacji pracowników.

Podejmowane są również działania rozszerzające tę metodę na sferę zaopatrzenia materiałowego, prowadzące do redukcji zapasów materiałowych. Oznacza to pominięcie fazy magazynowania i dostawy materiałów bezpośrednio na stanowiska robocze, co wymaga bardzo ścisłej współpracy z dostawcą, stałego kontaktu informacyjnego, wprowadzenia zasady dostaw gwarantowanych jakościowo i terminowo, sprawnych i niezawodnych systemów transportowych, ustalenia sposobów pakowania i kształtowania jednostek ładunkowych oraz ujednolicenia symboliki i zasad ewidencji (szerzej zob. [8,s. 23-25; 9, s. 189-190,11, t. 218-220]).

4.4. U. Ekonomika zaopatrzenia

W sferze zaopatrzenia w materiały tkwi wiele czynników wpływających na efektywność gospodarowania rzeczowym majątkiem obrotowym w przedsiębiorstwie. .Właściwe zaopatrzenie pozwala na: f 1] obniżenie cen nabycia materiałów i kosztów zakupu.

/ 2) pełne i rytmiczne zaopatrzenie,

3) obniżenie poziomu zapasów i uniknięcie zapasów nieprawidłowych. Iz pozyskaniem i zasilaniem przedsiębiorstw a w materiały wiąże się wykonanie

wielu odpowiedzialnych działań mających duży wpływ na wyniki ekonomiczne, a mianowicie:    lóo /t«cZ&iAĄt j ■ ,    ^>-1,0^, /j ł

aJ.ic

1)    ustalenie właściwej struktury i poziomu zakupów,

2)    wyszukanie optymalnych źródeł dostawy,

3)    złożenie ofert i przeprowadzenie pertraktacji handlowych.

4)    wybór rodzaju transportu,

5)    złożenie zamówień,

6)    opracowanie harmonogramów dostaw,

7)    ewidencja i kontrola realizacji zamówień oraz ich aktualizacja,

8)    przyjmowanie i rozliczanie dostaw.

W krajach o efektywnej gospodarce obniżenie rzeczowego majątku obrotowego postrzega się jako wielką szansę poprawy ckonomikijprodukcji. Znajduje to wyraz w różnych praktycznych przedsięwzięciach doskonalących sferę zaopatrzenia. Do ważnięjs;ęych można zaliczyć:

1)    tńarketing zaopatrzenia (zakupu),

2)    politykę zaopatrzenia make or buy,

3)    wykorzystanie koncepcji cyklu życia produktu w zaopatrzeniu. Podstawowym działaniem realizowanym w ramach zaopatrzenia jest zakup

różnych dóbr i usług, którego należy dokonać w sposób optymalny. Temu celowi służy złożony zespół działań znany pod nazwą marketing zakupu (buyer marketing) i rozumiany jako .... przemyślany zespół decyzji i działań przedsiębiorstwa produkcyjnego, określający jego politykę i strategię w zakresie zaopatrzenia w środki produkcji, pozwalający na sprawne dokonywanie zakupów (łub zakontraktowanie dostaw) każdego konkretnego asortymentu z najbardziej korzystnych z rozpoznanych przez kupującego źródeł oraz uzyskanie wpływu na działania dostawców i procesy zachodzące na reprezentowanych przez nich rynkach“ [18. s. 138]. Marketing zakupu jako forma aktywności skierowana na dostawców i obiekt zakupu pozwaTa rozpoznać strukturę rynku zaopatrzenia, zapewnia jego przejrzystość, orientuje w potencjalnych kierunkach iubstytuq'i obiektów zakupu i dostarcza instrumentów aktywnego oddziaływania na rynek zaopatrzenia. Możliwości wpływu na rynek są określane za pomocą czterech zmiennych, zwanych mix-raarkctingicm zakupu, które stanowią: 1) przedmiot zakupu, 2) cena, 3) źródło zaopatrzenia, 4) komunikacja z otoczeniem zaopatrzeniowym.

Zasady marketingu zaopatrzenia w zakresie przedmiotu zakupu wymagają precyzyjnego określenia przedmiotu zakupu oraz wykorzystania tego przedmiotu jako narzędzia aktywnej polityki na rynku zaopatrzeniowym W marketingowej koncepcji zakupu takie parametry, jak rodzaj i jakość materiału czy ilość i termin zakupu, są traktowane jako zmienne wykorzystywane w oddziaływaniu na rynek zaopatrzenia oraz w celu spożytkowania pojawiających się na nim szans. W tym obszarze znajdują się strategiczne, a także operacyjne (krótkookresowe) decyzje o zakresie kooperacji, czyli jakie materiały, części, zespoły, produkty i usługi wytwarzać w przedsiębiorstwie, a jakie kupować na rynku (analyse make or buy).