ListDoMarcelli3

5 Porfiriusz z Tyru

5    ’A8r|Xou 8e ey Tatę aTroSruiLaLę tou peXXoyToę óvToę ayayKdlóy

aoL TrapapuGoupeyoy tgj Xóyto apa emaKiynrTeiy, oiKeiÓTepoy 8’ eiTroip’ av tou aaurns Kai ey aeauTf} 'olkou «T|8ea9ai Kai epTre8a TrduTa cjnAaaaeiyKaTaXenTopeyfl ou8ey aTTeoLKOTwę tou ey Tpa-yojSiaię '$lXokt'T]tou 'eXK€i poyOiCoyTos ttXt]v otl pey tó €Xkos uttó ' óXoó(j)p()yoę uSpou aoi 8e emyyouai] tó eię Tf]y yeyeaiy TTTcbpa óaoy Kai oloy pply Tri? ^uxTię rrepteaTri, ou TÓiy Geójy fpaę uTrepiSóyTojy, wę eKeiyoy oi ’ATpet8ai, aXXa aojTppojy yeuopeywy Kai ouk emXa0opeywy. rToXXóię 8r| ae uaXaiapaai Kai €TrGd8uyoię eis aywua epireaouaay yuy |idXicrra cj)LXoao(|)Laę tou póyou dacf)aXous ueiapaTos' di'Texopeyr|y napaKaXaj pf] Tatę apr|xayiaię Tais eK Tf)ę ripeTepaę am)uaiaę TrXeoy ey8ouyai tou TrpoapKoyToę, pr|6e ttó0(Ą Tfję nap’ pply 8i6aaKaXiaę Kai tó 8o9ey f]8r) eEKKpouaai, pr|8e Trpóę tó nXf|9oę twu TrepieaTOJTujy aXXoTpiojy aTrauSrjoaaay etóoToy aeavrf|y tw aupoyTi TTOTapcp tw TTpaypaTwy eaaai, aXXa Xoyiaapeuriy obę 'ou 8ia pąaTojyris rj Twy outu)? aya0wy KTfjaię toTs dy0poJTTOię TTepiyiyeTai auTÓię toutois TÓię ouyKupT^oaoiy et-S aaKpaiy tou Trpoa8oKU)peyou xPÓ^aaa9^<IL P^ou, óaa Kai póya toT dXXo.)y ayTiTraXa Tf|ę af|ę KapTepiaę eię tó TTapaTpei[saL ae Kai fkaaai eiyai 8uyaTai. Ta pey yap Ttoy em(3ouX(jjy euKaTac})póyriTa Trdurr] Toię u)y oux ppeię Kupioi eGiaaaiy aTipd£eiu

5    Lecz jak to bywa z podróżami, przyszłość jest niepewna, dlatego

muszę ci przesłać zarówno pocieszenia, jak i pewne zalecenia. Powiedziałbym, że to jest bardziej stosowne dla ciebie niż zwykła troska o siebie samą: „troszcz się domostwo i zachowaj porządek spraw”¹². Twój stan opuszczenia nie różni się niczym od sytuacji Filokteta z tragedii¹³, „cierpiącego z powodu rany”, choć ta powstała na skutek „złowrogiej hydry”¹⁴. Twoje zaś [cierpienie] wynika z wiedzy o naturze i znaczeniu upadku duszy na ziemię¹⁵. Chociaż bogowie nas nie opuścili niczym Atrydowie Filokteta, lecz bóstwa stały się dla nas pomocne i wcale o nas nie zapomniały. Skoro więc obecnie przysporzyli ci w walce tyle zmagań i cierpień, zachęcam cię, abyś uchwyciła się mocno jedynej liny: filozofii¹⁶. Zatem nie ulegaj już więcej niepokojowi spowodowanemu mojąnieobecnością, to niepotrzebne. Pragnienie moich nowych pouczeń powoduje, że utracisz, co już otrzymałaś. Nie ulegaj też przerażeniu wobec wielości trosk, jakie ci towarzyszą, tym samym porzucając siebie samą na pastwę fal miotających rzeczami zewnętrznymi. Ale raczej zachowuj w pamięci, że „nie przez bezczynność ludzie osiągają dobra prawdziwe”¹⁷. Ćwicz siebie dla życia, do którego dążysz, za pomocą nieprzychylności, jawiących się niczym przeciwnicy, mogący równie dobrze cię zmylić, jak i skrzywdzić. Zaś co do intryg zawiązanych przeciw nam przez zazdrośników, to łatwiej jest nimi pogardzać, gdy się jest przyzwyczajonym do lekceważenia spraw nieleżących w naszej mocy¹⁸.

¹²    Odyseja, XIX.23 i 11.227.

¹³    Tytułowy bohater sztuki Sofoklesa. W kontekście uwagi Porfiriusza należy przypomnieć, że w czasie wyprawy Greków do Troi, po zawinięciu na wyspę Lemnos, Filoktet został ukąszony przez węża. Jego niegojąca się rana wydawała tak ohydną woń, że towarzysze postanowili pozostawić rannego i śpiącego Filokteta na wyspie. Bohater żyje na Lemnos dziesięć lat w nędzy i opuszczeniu jako cierpiący samotnik.

¹⁴    Iliada, 11.723.

¹⁵    Jedna z teorii genezy duszy nawiązująca do idei orficko-pitagorejskich. Por. G. Re-ale, Historia fdozofii starożytnej, tłum. E.I. Zieliński, Lublin: RW KUL, 1993, ss. 118--121. Porfiriusz nawiązuje do tej koncepcji m.in. w Grocie nimf 2, 3, 11, w Sentencji, 29 jak i w O wstrzemięźliwości, 1.6.3; 1.19.1-3; 4.16.2. O reinkarnacji w kontekście nauki Porfiriusza o antropologii i soteriologii pisze A. Smith, op. cit., ss. 1-80.

¹⁶    Por. Platon, Prawa, X. 893 b 4.

¹⁷    Por. Pyth., 31

¹⁸    Odniesienie do postawy stoickiej. Więcej: A.A. Long, Stoic eudaimonism, w: Sto-ic Studies, Berkeley: University of Califomia, 1996, ss. 179- 201.

31