mazierski12

:^j,e; KS. STANISŁAW MAZIF.flSKl L.-.L. Ks

.ii-: rmułowaniu może budzić wątpliwość znaczenie słowa „dążność”, „inklinacja”. Wyrazy te zostały użyte w sensie analogicznym, a według niektórych v. sensie metaforycznym. Określona inklinacja znaczy tu tyle, co ukierunkowane działanie na mocy samej struktury bytu materialnego. Nowym elementem, który tu wchodzi w grę, jest to, że działanie odbywa się zgodnie 7. odwiecznym prawem, które Akwinata określa jako „plan mądrości Boże;, który kieruje wszystkimi czynnościami i poruszeniami”. Bieg zmian w przyrodzie jest następstwem realizacji tego planu w zakresie bytów materialnych. i^v zez to bynajmniej nie przeczymy, że byty stworzone są pozbawione własny ch naturalnych działań. Wszak te ostatnie są następstwem określonej metali zccznej struktury bytów-.

Przytoczona definicja prawa Przyrody może być zrozumiała i uznana, jeśli uzna metafizykę Tomaszową. Metafizyka ta zawiera trzy podstawowe za-dnienia,^-stanowiące centralną problematykę filozofii tomistycznej; zagad-r^; nie bytu absolutnego, tj. Boga, koncepcję bytu w ogólności i koncepcję ryczy nowości. Te trzy problemy łączą się ściśle ze sobą. Dostrzegamy tę :ż w odpowiedzi Akwinaty na kwestię, czy poza Stwórcą istnieją byty, !. re mają moc sprawczą wywoływania skutków, czyli zdolność naturalnego • ałania. Odrzucając błędne poglądy w tej dziedzinie Tomasz wyraźnie . óżnia stwarzanie w ścisłym sensie tego słowa {c.r nihiio sta et subiecti)

^:nalanie naturalne bytów stworzonych. Tylko byt absolutny jest zdolny' do m stwarzania i dlatego on tylko jest przyczyną najgłębszą i ostateczna •clkiego bytu przygodnego. Jeśli twierdzimy, że byty/ te są przyczynami o /stawania nowych rzeczy, własności i zmian, uważamy je za przyczyny > ugorzędne, przetwarzające to, co zostało powołane do bytu przez Stwórcę. Byty stworzone istnieją realnie i działają naturalnie, partycypując jednocześnie w najdoskonalszym istnieniu Bożym. Byt absolutny podtrzymuje w istnieniu byty przygodne, zachowmjąc ich naturalną autonomię działania zgodnego z metafizyczną strukturą ciał. Podtrzymując zaś w istnieniu byty przygodne Stwórca jest niejako w „rdzeniu” każdego stworzenia, a zacho-v. jjąc ich autonomię działania jest jakby poza nimi. Transcendencja wobec stworzeń i immanencja. Stwórcy w stworzeniach,, to nie są dwa śprzecYrie’ że

CONCEPTIONS MODERNES DES LOIS DE LA NATURĘ

L/auteur, a la suitę de A, Eddington, distingue les lois de la Naturę (avac -.i. io majuscule) des lois naturelles, comme nous en presentent avant tout les .'(lence physiąucs. Les premieres dócoulent du principe de l’etre materiei, les .-ccondes expriment les regularitć-s des phenomenes dans la eonnaissance .physiąue, ibimiąue, biologiąue et autres.

L’on voit donc se dessiner essenlieliement deux conceptions des lois naturelles 1; conception physiąue et la conception philosophiąue Sur celte base 1’auteur c.ćrise les conceptions ou theories des lois naturelles en deux groupss rlistincts: theories physicistes et theories philosophiąues.

Ces deux groupes de theories partent de principes de base differenU et dilisent pas les memes langages, aussi soot-ils irreductibles l’un a 1’autre.

Jrt Kk '

—- .    >. s mzacy;;v

1/C&Ua    nierrmie

teologie men;u. . praw;. '■ wreństc. dobyć

prze,; di

eschat.:

i rei

za gar m-ocuć o

b:st;.ś-::

wspi.;.',

lego

przek;-

korzy s giczne

czątK;'.¹

ii.

ni:i i;-,-:; ' tąuni •

¹ I. pST:'. r.

s>Sr ■ J tego t?-i rhacf' ;