NoB6

54 NAUKA O BOGU

Staje się to wyraźnie widoczne w chwili, gdy Abraham jako ojciec rodu Izraela otrzymuje błogosławieństwo dla wszystkich narodów. Izraelita, który wierzy w Boga i oddaje Mu cześć, znajdzie się więc w kontekście wszystkich wydarzeń świata.

2.6.6    Bóg działa poprzez swoje słowo

Mówiliśmy już wcześniej o tym, że Stary Testament nie próbuje przedstawiać istoty czy przymiotów Boga. Poznajemy Go poprzez Jego działanie; gdy autor opisuje to działanie, Bóg sam ukazuje siebie. Właśnie w tym ujawnia się Jego absolutna transcendencja wobec świata i moc objawiania się. Stąd synonimem imienia Jahwe staje się określenie Pan. A ponieważ ten transcendentny Bóg zwraca się do świata jako do swego stworzenia, zostaje On w toku tej samej refleksji poznany również jako Ten, który — jak później napisze w swoim pierwszym Liście św. Jan, podsumowując całe doświadczenie Izraela — nie tylko ma miłość, ale sam jest miłością (1 J 4,8.16).

Istotną kategorią, w której Stary Testament ukazuje działanie Boga, jest Jego przemawianie. W ten sposób został ujęty w pojęcie wielowarstwowy stan rzeczy. Autor relacjonuje akty bezpośredniego przemawiania Boga, to znów człowiek jest pośrednikiem, który w swojej wypowiedzi przekazuje Jego słowa, gdzie indziej wydarzenia mają charakter wypowiedzi¹. Bóg pozwala się słyszeć także we wnętrzu człowieka. Duch Boży przenika serce ludzkie i pozostawia w nim swoje słowo. Przeżycia słuchowe (auditiones) odgrywają w Starym Testamencie wielką rolę. Ale również widzenia domagają się u|ęcia w słowa: ukazują one nie tylko to, co Bóg chce powiedzieć ².

Również powołanie ludu, który ma być odtąd własnością doga, dokonuje się w słowie: Jahwe przemawia do Mojżesza (w ponad dwustu miejscach), Mojżesz przekazuje Jego słowa ludowi. „Wzbudzę im proroka spośród ich braci (...), włożę w jego usta moje słowa, będzie im mówił wszystko, co rozkażę" (Rwt 18,18), to po prostu opis, czym będzie życie proroka. Deutero-Izajasz rozwija całą teologię słowa Bożego. Słowo lahwe zbawia (Iz 55,11), trwa na wieki (Iz 40,8). Przede wszystkim jednak działanie Boga ukazuje się jako mające moc sprawczą powoływania do istnienia (Rdz 1; Ps 33,6). Słowo Iłoga-Stwórcy to „Jego myśl, która stała się mową", przez którą „wszczepił On swemu dziełu podstawowy ład"³.

W tym miejscu spotykamy się ze zjawiskiem, że Bóg o sobie mówi niewiele. Znacznie więcej mówi o ludziach, o Izraelu, o swoim postępowaniu wobec ludzi. „Bezpośrednio" jest Jahwe obecny jako działający, „pośrednio" odkrywa się poprzez swoje działanie. Księgi opisujące działanie Boga zostały z czasem nazwane „słowem Bożym". Nazwa ta mówi zarówno o ich pochodzeniu od Boga, jak i o przedmiocie, którym jest Bóg, a także o aspekcie formalnym (patrząc na Boga). Ukazana jest tutaj w nowym aspekcie problematyka, o której właśnie mówiliśmy. „Bezpośrednio" Bóg jest obecny jedynie w bezpośrednio przez Niego wypowiadanym słowie. Słowo to jest w świętych księgach przekazane jedynie „pośrednio". Nie jest już samym słowem Bożym, lecz jego utrwaleniem na piśmie, a więc wyrazem tego, co kiedyś zostało powiedziane bezpośrednio.

.........¹

1

W języku hebrajskim dabar oznacza zarówno słowo, jak wydarzenie. O wzajemnym powiązaniu mówi II Sobór Watykański w DV 2, gdzie przed-stawiona została współzależność słowa i czynu.

2

   Tak jest w przypadku widzenia krzewu gorejącego (Wj 3,2-6). W opisach widzeń dotyczących powołania proroka (Iz 6,1-4; Ez 1,4-28), sednem jest nie opis ujrzanego, lecz słowa powołujące do służby Bogu.

3

   F. I. Hossfeld, E. Zenger, Die Psalmen I (NEB. AT), Wńrzburg 1993,

207.