Nowy Korbut 21

cia poetów doby stanisławowskiej też nie, bo omówienie utworów nie jest wyczerpujące. Słowa „monografii brak” czytamy wielokrotnie na kartach bibliografii Korbuta, bo „monografia” to nazwa wielce obowiązująca.

Po mongrafiach następują biografie i przyczynki biograficzne. Niekiedy, w hasłach dotyczących wielkich poetów, podawał Korbut jako poddział osobny „książki zbiorowe”, wymieniając tu wszelkie księgi pamiątkowe, jubileuszowe i inne, poświęcone poszczególnym pisarzom. Tak np. w bibliografii Słowackiego znalazło się zestawienie Poeci o Słowackim, a w nim antologia Wiktora Hahna Juliusz Słowacki w poezji polskiej ■(Lwów 1910).

W dalszej kolejności wymieniał Korbut charakterystyki twórczości danego pisarza, operując materiałem czerpanym ze wszystkich jego dzieł. A więc np. w bibliografii Kochanowskiego znajdziemy Mieczysława Hart-leba Estetyką Jana Kochanowskiego czy Bronisława Chlebowskiego Artyzm Kochanowskiego. W bibliografii Mickiewicza znajdziemy Stanisława Witkiewicza Mickiewicz jako kolorysta, Henryka Schippera Sentymentalizm w twórczości Mickiewicza. Po charakterystykach idą przyczynki dotyczące całej twórczości lub różnych jej dziedzin.

Następują opracowania dotyczące poszczególnych dzieł pisarza. Szukamy tu zatem osobno zgrupowanych dzieł o Pieśniach, o Odprawie, o Trenach Kochanowskiego itp. Podobnie jak przy wydaniach, tak i przy wszystkich opracowaniach ważniejszych, zwłaszcza przy monografiach, podawał Korbut w nawiasie recenzje o danym dziele. Opis bibliograficzny u Korbuta nie zawsze jest dokładny i precyzyjny. Nie brak i omyłek, których w tak ogromnym dziele nie można było uniknąć.

We wszystkich działach i poddziałach pozycje ułożone są w porządku chronologicznym. Wobec przejrzystości układu i szczegółowego podziału pod hasłem autorskim orientacja w ramach danego hasła, nawet przy autorach mających obszerną literaturę przedmiotu, jest łatwa. Natomiast dotarcie do poszukiwanego autora nastręcza pewne trudności. Liczba nazwisk u Korbuta wielokrotnie przewyższa zasób pamięciowy nawet doskonałych znawców literatury polskiej. Obarczanie pamięci dokładnymi datami urodzenia i śmierci poszczególnych pisarzy, wcale zresztą nie celowe, nie na wiele się tu przyda, bo Korbut w dziwny nieraz sposób układał długie szeregi nazwisk, i to takich, których zapamiętać niepodobna. Nie zawsze też przestrzegał porządku chronologicznego czy też gatunkowego w ramach poszczególnych epok. Często panuje tu przypadkowość. Przekartkowanie Korbuta nie jest właściwą metodą poszukiwania, a uciekanie się do spisu rzeczy podanego na końcu tomu także nie od razu i niełatwo wyjaśni nam wszystko. Pamiętajmy, że na końcu każdego tomu są skorowidze imienne i wszelkie poszukiwania trzeba zawsze od nich zaczynać. Z pomocą przychodzą także doskonale opracowane tablice chronologiczne w każdym tomie.

Przy nazwiskach podawał Korbut w indeksie cyferki oznaczające stronice. Jeśli cyferek tych jest kilka, zaczynamy od podanych tłustym drukiem. Tłustym drukiem podane są zazwyczaj cyfry łączne, np. 205 - 213, 428 - 432 itp. Tu jest zasadnicza partia książki poświęcona danemu pisarzowi, a w innych miejscach rejestrowane są tylko przygodne o nim wzmianki.

Często się jednak zdarza, że ostatnia cyfra — zazwyczaj pojedyncza — także wymieniona jest tłustym drukiem. Przy końcu każdego toku podane są bowiem u Korbuta dopełnienia i sprostowania. Tom bibliografii drukował się w ciągu kilku miesięcy i w trakcie druku Korbut zbierał pozycje z miesięcy ostatnich, pominięte oczywiście w poprzedniej partii. Stąd powstały Dopełnienia. Tom IV zawiera Dopełnienia nie tylko do tomu IV, lecz do wszystkich czterech. Stąd przy każdej pozycji wyszukiwanej u Korbuta trzeba sięgać do właściwego miejsca odnalezionego w skorowidzu, do Dopełnień na końcu tomu, w którym znajduje się bibliografia danego autora, oraz do Dopełnień przy końcu tomu IV. Ponieważ tom IV ukazał się w r. 1931, przeto na podstawie 2 wyd. Korbuta zebrać zdołamy bibliografię dotyczącą danego pisarza po rok 1931.

Potrzebę kontynuowania pracy dobrze rozumiał jej autor i z początkiem r. 1933 ogłosił Dopełniacz I swej bibliografii, rejestrujący pozycje do całości literatury polskiej, wydane w r. 1932 i w pierwszych miesiącach r. 1933. Zdarzało się, że niektórzy pisarze pominięci w czterech zasadniczych tomach wymienieni zostali dopiero w Dopełniaczu, i to pisarze wybitni, m. in. Karol Hubert Rostworowski. Toteż Dopełniacz Korbuta należy wykorzystywać. Numeracja Dopełniacz I świadczy, że w planach Korbuta leżało wydanie następnych. Przedwczesna śmierć (1935) nie pozwoliła mu wykonać zamierzenia.

Nowa redakcja — Bibliografia literatury polskiej, tzw. Nowy Korbut, opracowywana zespołowo, ukazuje się sukcesywnie pod auspicjami Instytutu Badań Literackich PAN. Granice chronologiczne całego dzieła odpowiadają mniej więcej granicom chronologicznym przyjętym w dawnym Korbucie. Pisarzom największym czy najpłodniejszym, mającym ogromną bibliografię podmiotową i przedmiotową, poświęcono tomy osobne: jednemu bądź kilku. Plan dzieła przedstawia się następująco:

Piśmiennictwo staropolskie — tomy 1-3.

Oświecenie — tomy 4-6.

Romantyzm — tomy 7-9.

Adam Mickiewicz — tom 10.

Juliusz Słowacki — tom 11.

Józef Ignacy Kraszewski ■— tom 12.

Pozytywizm. Młoda Polska — tomy 13-16.

Henryk Sienkiewicz, Eliza Orzeszkowa, Bolesław Prus — tom 17.

129

9—Warsztat bibliograficzny