71864 Nowy Korbut 81

bliografii podmiotowej i przedmiotowej w zakresie wszystkich autorów objętych daną serią. O tomach planowanych por. s. 390.

Dział informacyjny w Obrazie literatury... Czachowskiego został już w znacznej części zdystansowany. Zastępuje go bowiem nie tylko Seria V Obrazu literatury polskiej, lecz także Słownik współczesnych pisarzy polskich pod red. Ewy Korzeniewskiej. Publikacja ta (t. I, Warszawa 1963 s. 722; t. II, Warszawa 1964 s. 748; t. III, Warszawa 1964 s. 656; t. IV Uzupełnienia i indeksy, Warszawa 1966 s. 546, nlb. 2) i jest, i nie jest składową częścią NK. Słownik przyznaje się do NK na s. 2 każdego tomu, jednak ostatnio ukazujące się tomy NK nie wymieniają Słownika wśród planowanych czy ukończonych części dzieła. Da się też zauważyć spore różnice metodyczne między NK i Słownikiem; również inny jest nakład dzieła i adres czytelniczy.

Pomiędzy NK i Słownikiem są różnice. Pozycje z czasopism i z ksiąg zbiorowych określa Słownik wyraźnie stronicami (od - do); czego nie robi NK. NK doprowadza bibliografię podmiotową i przedmiotową niemal do momentu ukazania się poszczególnych tomów, Słownik tylko do r. 1957. Tomy ukazujące się w latach 1963 - 1964 wychodziły od razu z luką wielu lat najnowszych. Dopisywano tylko datę śmierci, jeżeli pisarz zmarł po

r.    1957. Słownik przyjął z pewnymi odchyleniami zasadę wprowadzania jedynie pisarzy debiutujących pozycją książkową przed r. 1950. Uwzględniono literaturę dwudziestolecia międzywojennego, wprowadzono nawet paru pisarzy należących do Młodej Polski (z czego się wylegitymowano), natomiast pominięto szereg nazwisk z doby współczesnej. W recenzjach zestawiono nazwiska opuszczone^{1 2}. Jak podkreślały recenzje, bibliografia jest silniejszą stroną Słownika niż biografie®. Niekiedy redakcja Słownika zbytnio zaufała informacjom dostarczanym przez samych pisarzy, co było koniecznością, ale nie zawsze miało rezultat dodatni.

Słownik ma też zalety. Jest bardzo bogatym informatorium bibliograficznym. Hasła osobowe wypełniają tomy II i III, również część znaczną tomu I. Na początku tomu I redakcja legitymuje się we wstępie z metod pracy, następnie — podając zestaw bibliografii odnoszących się do współczesnych pisarzy (tj. debiutujących w latach 1914- 1950), zestaw czasopism i antologij, legitymuje się ze źródeł. Dalej idą hasła rzeczowe: Związek Literatów Polskich; PEN Club; Polska Akademia Literatury; grupy literackie, tak liczne w dwudziestoleciu międzywojennym.

Słownik wydano najpierw jako dzieło trzytomowe. Po dwuletniej przerwie ukazał się tom IV, w którym uzupełniono szereg haseł³ i dodano Słownik pseudonimów i kryptonimów (s. 43 - 237) Jadwigi Czachowskiej

I Janusza Stradeckiego. Oczywiście, rozwiązano tu pseudonimy i kryptonimy pisarzy objętych Słownikiem, ale wobec luk w Słowniku Bara (por. s. 308) należy ten słownik uznać za ważną pomoc przy ustalaniu autorstwa. Tom IV zamykają Sprostowania i nieścisłości tomów I-III. Prowadzone są prace nad kontynuacją Słownika.

Poniekąd jako uzupełnienie Słownika lub jako jego podręczne zastępstwo potraktować można „informator dla księgarzy” Lesława M. Bartelskiego Polscy pisarze współcześni. Informator (Warszawa 1970 ss. 303, nlb. 1). Zawiera on zwięzłe biogramy około 1000 pisarzy wraz z bibliografią podmiotową. Uwzględnia w zasadzie członków Związku Literatów Polskich z dnia 31 XII 1968; nie pomija jednak wybitnych pisarzy poległych po 22 VII 1944 i zmarłych w latach 1944 - 1969; z zagranicznych wymienieni ci, którzy drukowali w kraju. Jest to więc informator podręczny, mniejszego znaczenia naukowego, ale jako doprowadzający podmiotową bibliografię (przynajmniej pozycje książkowe) wielu pisarzy o 7 lat dalej niż Słownik współczesnych pisarzy polskich niejednokrotnie może oddać usługi.

Tylko historyczne znaczenie ma książka Stanisława Lama Współcześni pisarze polscy. Literatura piękna, krytyka literacka (Warszawa 1922 ss. VIII, 66), zawierająca 600 biogramów, jak również Antoniego Pere-tiatkowicza i Michała Sobeskiego Współczesna kultura polska. Nauka. Literatura. Sztuka. Życiorysy uczonych, literatów i artystów z wyszczególnieniem ich prac (Warszawa 1932 ss. nlb. 12, 858).

Ani NK, ani Słownik współczesnych pisarzy polskich nie są książką popularną. Zaistniała potrzeba „Korbuta” dla czytelnika popularnego: dla bibliotek oświatowych i dla młodzieży szkolnej. Taką książką jest Mały słownik pisarzy polskich (Cz. I, Warszawa 1966 ss. 208, tabl. 8, portr. 72) — praca zbiorowa. Wykonana część I obejmuje pisarzy od początków literatury polskiej po Młodą Polskę; obok haseł osobowych spotykamy niekiedy rzeczowe, np. Bogurodzica. Temperament pisarski i fachowe przygotowanie autorów sprawiły, iż niektóre miniaturowe wizerunki pisarzy w Małym słowniku są czymś więcej niż popularyzacją ^u.

Obfite przeglądy bibliograficzne towarzyszą poszczególnym pracom składającym się na dzieło zbiorowe Literatura polska na Obczyźnie 1940-1960, o którym por. s. 359. Bibliografia bardzo często przekracza wskazany tytułem rok 1960 ^{4 5}.

141

1

Parokrotnie zestawił listę takich nazwisk Piotr Grzegorczyk („Rocznik Literacki" 1963

s.    286; 1964 s. 212—313; „Ruch Literacki” R. 6: 1965 nr 3 s. 141—142); niektóre inne uwagi powtórzono tu również za Grzegorczykiem.

2

» Ibid.

3

¹⁸ Częściowo idąc za sugestią Grzegorczyka.

4

Por. uwagi recenzyjne Grzegorczyka („Ruch Literacki” R. 8: *967 nr 1 s. 48—49 i Rocznik Literacki” 1966 s. 432—433).

5

” Por. np. w artykule Mieczysława Giergielewicza poświęconym poetom emigracyjnym (t. 1, Londyn 1964) Wykaz bibliograficzny zestawiający tomiki poezyj aż do 1962 r. (s. 123—131). Józef Bujnicki, opracowujący Esej, podał bardzo szczegółowo bibliografię (s. 361—379, 387, 405, 417, 431—433).