14443 Nowy Korbut 91

V-

3. O UZUPEŁNIANIU KORBUTA PRACAMI MONOGRAFICZNYMI

• :_.........................—

O istnieniu monografii bibliograficznych wspomniano już, omawiając Estreichera. Niczym innym nie są przecież tzw. tematy bibliograficzne Estreicberowskie (Dramat - Dramatycy; Załuscy). U Korbuta dawnego „temat” taki zjawił się raz wyjątkowo: Druki polskie z lat 1506 - 1543 (t. I, s. 109 - 110). Zestawił tu Korbut druki polskie od Bogurodzicy (Statut Łaskiego) po Krótką Rozprawę Reja. W NK niektóre hasła osobowe są — jak wspomniano — monografiami bibliograficznymi, wypełniającymi całe tomy.

Istnieją nadto zestawienia monograficzne bibliografii podmiotowej i przedmiotowej, bądź wydane osobno, bądź dołączone do zbiorowych wydań dzieł pisarzy lub monografij im poświęconych. Zestawienie takie poświęca się czasem grupie pisarzy jednego okresu, środowiska, reprezentujących ten sam gatunek literacki itp. Podany przegląd ułożony jest chronologicznie według autorów; zestawia się prace różnego typu i różnej wartości naukowej.

Pieśnią Bogurodzica zajmował się w czwartym dziesiątku w. XX Józef Birkenmajer. W monografii pt. Bogurodzica Dziewica. Analiza tekstu, treści i formy (Lwów 1937) zestawił on (s. 181 - 189) bibliografię prac o Bogurodzicy. Znaczenie tej pracy jest dziś historyczne wobec monumentalnej edycji współczesnej Bogurodzica (oprać. Jerzy Woronczak;. wstęp językoznawczy: Ewa Ostrowska; oprać, muzykologiczne: Hieronim Feicht, Wrocław 1962; BPP Ser. A nr 1). Tam Bibliografia, zawierająca opracowania filologiczne (s. 45 - 50) i muzykologiczne (s. 92).

Monografia Stefana Wierczyńskiego pt. Staropolska legenda o św. Aleksym na porównawczym tle literatur słowiańskich (Poznań 1937) zawiera obfitą bibliografię (s. 267 - 297). Mimo iż ten sam autor w edycji Polskich wierszowanych legend średniowiecznych (Wrocław 1962; BPP Ser. A nr 2), którą przygotował wespół z Władysławem Kuraszkiewiczem przy udziale Anieli Sławskiej (opracowanie ikonograficzne), zestawił Bibliografię (s. 14 - 22) do wszystkich sześciu legend pomieszczonych w tomie (a przede wszystkim do legendy o św. Aleksym), znaczenie bibliografii poprzedniej nie jest czysto historyczne ze względu na linię komparatystyczną obraną przez autora książki.

Również Wierczyński opracował krytyczne wydanie Kazań gnieźnieńskich: Kazania gnieźnieńskie. Podobizna - transliteracja - transkrypcja (Poznań 1955), podając tam Bibliografię (s. XIX-XXII).

Maria Kowalczykówna w monografii Krakowskie mowy uniwersyteckie z pierwszej połowy XV wieku (Wrocław 1970) podała (s. 150 - 186) Wykaz mów.

Spośród najdawniejszych uczonych polskich monograficzne zestawienie bibliografii otrzymał Jan Dąbrówka, pierwszy znany nam komentator Wincentego w Akademii Krakowskiej. Wacława Szelińska w rozprawie pt. Dwa testamenty Jana Dąbrówki. Z dziejów życia umysłowego Uniwersytetu Krakowskiego w połowie XV wieku (Studia i Materiały z Dziejów Nauki Polskiej Ser. A z. 5, 1962) zestawiła (s. 31 - 37) Wykaz zachowanych i zaginionych rękopisów Jana Dąbrówki wymienionych w jego testamencie oraz Bibliografię podmiotową i przedmiotową uczonego.

Średniowieczne zabytki języka polskiego mają podstawową syntezę w pracy Jana Łosia Początki piśmiennictwa polskiego (Przegląd zabytków językowych) — fLwów 1922). Książka ta podaje passim przy omawianiu poszczególnych zabytków obfitą literaturę przedmiotu. Na końcu (s. 529 - 536) pomieszczony jest Indeks rękopisów zabytków średniowiecznych języka polskiego.

Głównie z historycznego względu odnotować wypadnie Bibliografię literatury polskiej okresu Odrodzenia (materiały) opracowaną przez Kazimierza Budzyka, Romana Pollaka i Stanisława Stupkiewicza (1954). Książka, zawierająca obfitą bibliografię Odrodzenia i Reformacjj w Polsce, a obok tego wybór haseł osobowych z tej doby, stanowiła kamień węgielny czy zeszyt dyskusyjny NK, już wówczas przygotowywanego. Materiał jej został oczywiście przez NK wykorzystany. Dwa działy tej książki: Drukarstwo polskie w dobie Odrodzenia i Walka o język w życiu i literaturze staropolskiej stały się zalążkiem innych prac. W rok po Bibliografii literatury polskiej okresu Odrodzenia ukazał się tom pt. Walka o język w życiu i literaturze staropolskiej (Warszawa 1955), który po wstępie Marii Renaty Mayenowej (s. 5-31) zawiera Bibliografię zagadnienia opracowaną przez Barbarę Otwinowską, Lucyllę Pszczołowską, Jadwigę Puzyninę (s. 33 - 213). Podjęta została praca nad słownikiem dawnych drukarzy polskich. Z tomu Drukarze dawnej Polski od XV do XVIII wieku (Książka w Dawnej Kulturze Polskiej 10) ukazały się dotąd zeszyty: 4: Pomorze, oprać. Alodia Kawecka-Gryczowa i Krystyna Koro-tajowa, Wrocław 1962 ss. XVII, 537, tabl. 32, mapa; 5: Wielkie Księstwo Litewskie, oprać. Gryczowa, Korotajowa i Wojciech Krajewski, Wrocław 1959 ss. XVII, 270, tabl. 32, mapa; 6: Małopolska, Ziemie Ruskie, oprać. Gryczowa, Korotajowa, Krajewski, Wrocław 1960 ss. 258, tabl. 26, mapa.

Prace nad najdawniejszym drukarstwem polskim nie są nowością. Z historycznych względów przypomnieć warto Jerzego Samuela Band-tkiego Historyję drukarń krakowskich od zaprowadzenia druków do tego miasta aż do czasów naszych... (Kraków 1815 ss. nlb..8, 504, nlb. 10). W w. XX zainicjowano najpierw Monumenta Poloniae typographica XV et XVI saeculorum, ale zdołano wydać tom jeden tylko, Jana Ptaśnika Cracouia impressorum XV et XVI saeculorum (Lwów 1922 ss. 456). Kazimierz Piekarski pracował przez lat wiele nad dziełem, którego wydawanie ledwo rozpoczął, Polonia typographica saeculi XVI. Zbiór podobizn zasobu drukarskiego tłoczni polskich XVI stulecia. Są to tablice ułatwiające identyfikację drukarni w zakresie najdawniejszych książek polskich.

143