Przykłady:
H3C"CH2'CH2"CH3
acykliczny
nierozgełęziony nasycony
4. nazewnictwo systematyczne węglowodorów i reszt węglowodorowych
4.1. Wstęp
Węglowodory mogę być acykliczne (łańcuchowe) oraz cykliczne (pierście-j niowe). Węglowodory acykliczne mogę mieć łańcuch węglowy nierozgełęzlonyi (normalny) lub rozgałęziony, mogę też być nasycone lub nienasycone, tzn. , zawierać więżenia podwójne lub potrójne pomiędzy atomami węgla. Węglowodory cykliczne mogę zawierać Jeden lub więcej pierścieni, rozróżniamy więc węglowodory monocykllczne 1 policykllczne. '.V każdej z tych grup mogę być zwlęzki nasycone i nienasycone. Szczególny typ monocyklicznego węglowodoru nienasyconego o właściwościach aromatycznych nazwany został benzenem. On sam i węglowodory (zarówno mono-. Jak i policykllczne) z niego się wy-wodzęce nazywane sę aromatycznymi*^ , większość pozostałych slicyklicznyml.
Węglowodory policykllczne dzieli się w zależności od rodzaju i sposobu wzajemnego połączenia pierścieni na mostkowe, spiranowe. skondensowane o-raz zespolone.
Węglowodory mostkowe i spiranowe mogę być nasycone lub nienasycone. Węglowodory skondensowane maję zwykła charakter aromatyczny. Węglowodory zespolone mogę być nasycona, nienasycone 1 aromatyczne.
Ze względów bardziej historycznych niż chemicznych wyróżnia się również grupę węglowodorów terpenowych, obejmujęcę zarówno związki nasycone. Jak i nienasycone, acykliczne lub cykliczne. Dla węglowodorów terpenowych stosuje się odrębne, zwyczajowo usankcjonowane reguły nazewnictwa.
węglowodory
-ecykliczne
<
jh-ch3
ch2-ch
CH,
acykliczny
rozgałęziony nienasycony
raonocykliczny nasycony
monocykliczny nienasycony
monocykliczny aromatyczny
V
CH„
ch_
CH_
dwucykliczny mostkowy nasycony
2 | /'2 CH'
CH
CH
,ch*ch
dwucykliczny spiranowy nienasycony
CH-CH
cykliczne-
•policykllczne-mostkowe■
niearoma
tyczne
aromatyczne
spiranowe• skondensowane■
■ zespolone «
nasycone
nienasycone
• nasycone
• nienasycone
- nasycone .nienasycone
(aromatyczne)
.nasycone
• nienasycone
• aromatyczne
xJścitłę definicję aromatyczności węglowodorów możne znaleźć w podręcznikach: zaoadnienie to wykracza poza ramy niniejszego skryptu.
trójcykliczny skondensowany dwucykliczny zespolony
*■ 2. Alkany nlerozgałęzlone
Poniżej zestawiono nazwy dwunastu pierwszych węglowodorów acyklicznych nlerozgałęzlonych nasyconych. Poczynajęc od pentanu nazwy te tworzy się lesadniczo ze słownego rdzenia liczebnikowego (pochodzenia greckiego lub łacińskiego) i przyrostka "en" opuszczając końcowe "a" z nazwy liczebni-