obraz5 (10)

nych częściach świata przez pochówek w urnach w pozycji embrionalnej ⁵⁰. Wszystkie te niezwykle złożone obrzędy i symbole wykraczają, oczywiście, poza sferę inicjacji, ale należało je bardzo krótko omówić, aby pokazać, że mamy do czynienia z ogólnymi koncepcjami Życia, Śmierci i Ponownych Narodzin i że interesujący nas inicjacyjny kompleks stanowi tylko jeden aspekt tego szerokiego Weltanschauung.

WIELO WARTOŚCIOWOŚĆ SYMBOLIZMU EMBRIOLOGICZNEGO Jest godne uwagi, że inicjacyjny temat powrotu do stanu embrionalnego odnajdujemy nawet na wyższych poziomach kulturowych, na przykład w Taoistycznych, technikach fizjologii mistycznej. W istociej „oddychanie embrionalne” {Rai si), odgrywające ogromną rolę w neotaoizmie,, jest postrzegane jako oddychanie, w zamkniętym obiegu, na sposób płodu; udept stara się naśladować krążenie krwi i oddech od matki do dziecka i od dziecka do matki.) W przedmowie do Tdi-si k’eou kme („Formuły ustne oddychania embrionalnego”) znajduje się zdanie, które bardzo jasno wyjaśnia cel owej techniki: „Powracając do podstawy, powracając do początku, przepędza się starość, powraca się do stanu płodu”⁵¹. Pewien tekst z nowożytnego taoizmu synkretycznego wyraża się tymi słowy: „Oto dlaczego [Budda] Jou-lai [= Tathagata] w swym wielkim miłosierdziu objawił metodę pracy [alchemiczną] Ognia i nauczył ludzi na nowo wchodzić do macicy, aby naprawić swą naturę [prawdziwą] i [pełnię] swego losu życiowego”⁵².

Ten sam motyw jest poświadczony u alchemików zachodnich: £dept musi powrócić do łona swej matki lub nawet zamieszkiwać z nią.)Według Paracelsusa, „ten, kto chce wejść do Królestwa Bożego, musi, po pierwsze, wejść swym ciałem do matki i tam umrzeć”⁵³. [Regressus ad uterum, jest niekiedy przedstawiany w postaci incestu z Matką!jMichaei Maier opowiada nam, że „Delphinas, anonimowy filozof, mówf bardzo jasno w swym traktacie Secretus Maximus o Matce, która powinna z naturalnej konieczności połączyć się ze swym synem” {cum filio ex necessitate naturae conmngen-da)⁵⁴. Oczywiście, Matka symbolizuje Naturę w stanie pierwotnym, prima materia alchemików. Jest to dowód wielowartościowości symbolicznej regressus ad uterum - wielowartościowości, która pozwala mu na nieskoń-

⁵⁰    G. Van der Leeuw, Das sogenannte Hocktrbegrabnis und des agyptiscbe Tjknw („Studi e Materiali di Storia delle Religiom”, XIV, 1938, s. 150-167); C. Henrze, op. cit., s. 150 nn.

⁵¹    Henri Maspero, Les proce'de's de ,,nourrir le Pnncipe vital“ dans la religion taoiste („Journal asiatique”, 1937, s. 177-252, 353-430), s. 19S. O „oddychaniu embrionalnym” w taoizmie por. M. Eliade, Joga, s. 73 nn., 413 nn.

⁵²    Houei-mtng-king Lieou Houa-Yanga cytowane przez Rolpha Steina, Jardins en miniaturę d’Extreme-~Orient („Bulletin de 1’Ecole franęaise d’Extreme-Orient”, XLII, 1943, s. 1-101), s. 97.

⁵³    O tym motywie por. M. Eliade, Forgerons et alchimistes (Paris 1956), s. 169; tłum. poi.: Kowale i alchemicy, przeł. Andrzej Leder (Fundacja ALETHEIA, Warszawa 1993), s. 151.

⁵'' Ibid., s. 152.