Obraz05 (3)

odwody operacyjne, którymi wznowi uderzenie na wschód od Warszawy w kierunku północno-zachodnim w celu rozcięcia styku między 2 A a 9 A lub rzuci je na front Wisły dla rozwinięcia uzyskanego tam powodzenia ¹.

Natomiast dowódca 9 A gen. Vormann wnioskował, że nowy odcinek forsowania Wisły, wraz z dotychczasowym w rejonie Kazimierza Dolnego oraz z równolegle zaatakowanym przez 1 A Wojska Polskiego pod Dęblinem i Puławami (oceniony on już został jako wiążący, niemniej jednak jednostki polskie do tego czasu odegrały swą rolę, o czym wyraźnie mówi Heinz Guderian w swych wspomnieniach), ma służyć do podjęcia w najbliższym czasie uderzenia w kierunku Radomia ². Generał Vormann dopiero więc 2 sierpnia wyraźnie stwierdził — a brał to pod uwagę także generał Weiss - że front obrony 9 A nad Wisłą jest mocno zagrożony.

Dlatego też musiały zapaść decyzje na szczeblu Grupy Armii „Środek”. Feldmarszałek Model miał jednak kilka podobnych ognisk walk, wiążących bez reszty jego siły i środki. Poza omawianym warszawskim kierunkiem operacyjnym szczególnie niebezpieczny był kierunek prowadzący do Prus Wschodnich, gdzie 2 sierpnia wojska radzieckie uzyskały dalsze powodzenie. Przełamały się przez wewnętrzne skrzydła 4 A i 3 APanc i jednostkami pancernymi osiągnęły umocnienia nadgraniczne³. Tam miało miejsce historyczne wydarzenie: 142 BArt 33 A, ta sama, która wspierała natarcie 1 DP im. Tadeusza Kościuszki pod Lenino, po raz pierwszy w wojnie niemiecko-radzieckiej ostrzelała cele położone na terytorium III Rzeszy⁴.

Ponieważ feldmarsz. Model nie dysponował żadnymi odwodami (wyciągnięte zostały z walki tylko jednostki węgierskie, działające w składzie 2 A), mógł więc poprawić tylko operatywność dowodzenia. Wobec tego zdecydował się przekazać z podporządkowania 2 A do dyspozycji gen. Vormanna IV KPanc SS z 3 DPanc SS i 5 DPanc SS. a także 4 DPanc. Siły te oddano pod rozkazy dowództwa XXXIX KPanc, które teraz zaczęło stanowić Grupę „Saucken”. Feldmarszałek Model zastrzegł jednak, że najpierw ma być definitywnie rozstrzygnięta bitwa pod Warszawą, a dopiero potem wojska te mogą zostać skierowane pod Magnuszew⁵.

W dniu 3 sierpnia działania bojowe niemieckich związków taktycznych przeciwko 3 KPanc osiągnęły punkt kulminacyjny. Na Wołomin uderzało koncentrycznie pięć dywizji pancernych (3 DPanc SS, 5 DPanc SS, 19 DPanc,

90

1

Ocena położenia 2 Armii z 2 sierpnia 1944 r.. MiD WIH, t. 312, roi. 1319, kl. 0000152-0000153.

2

H. Guderian op. cit.. s. 293; meldunek 9 Armii z 2 sierpnia 1944 r., MiD WIH, t. 312. roi. 343, kl. 7917047 n.;KTB 9 A, zapis z 2 sierpnia 1944 r . MiD WIH, t. 312, roi. 343, kl. 7916379-7916381. ¹

3

Meldunek Grupy Armii „Środek" z 2 sierpnia 1944 r., MiD WIH, t. 312, roi. 247, kl. 7802907-7802912.

4

*    Historia // wojny światowej, t. IX. s. 75.

5

•    Meldunek Grupy Armii „Środek" z 2 sierpnia 1944 r., MiD WIH, t. 312, roi. 247, kl. 7802907-7802912; KTB 9 A. zapis z dnia 2 sierpnia 1944 r., tamże. MiD WIH. t. 312, roi. 343, kl. 7916379-7916381.