Obraz17 (4)

wskim kierunku operacyjnym wyczerpuje temat. Po tym okresie nic już w sensie operacyjnym się nie zmieniło. Wojska 1 Frontu Białoruskiego utrzymały przyczółki pod Różanem i Pułtuskiem (przyczółek różański przekazany został 2 Frontowi Białoruskiemu), podobnie jak wcześniej zapewniły sobie trwałe posiadanie przyczółków pod Magnuszewem i Puławami. Ścieśniły także — przy dużym udziale 1 A Wojska Polskiego — niemieckie przedmoście w widłach Wisły i Bugo-Narwi. Niestety powstańczej Warszawy nie udało się uratować.

Takim to bilansem zakończyła się w październiku operacja wojsk radzieckich na kierunku warszawskim, którą rozpoczęto 23 czerwca 1944 r. na dalekiej Białorusi.

A jaki był bilans działań wojsk niemieckich? Spośród założonych celów udało się im jedynie utrzymać Warszawę i zdławić wybuchłe w niej powstanie. Wyniki te nie przyniosły jednak większych korzyści operacyjnych. Punktami zapalnymi w tym już czasie stały się radzieckie przyczółki na Wiśle i Narwi i na nich skupiać się zaczęła uwaga walczących stron.

Większe korzyści, przede wszystkim polityczne, przyniosłaby Niemcom nie walka przeciwko powstaniu, a oddanie powstańcom Warszawy. Mogło to spowodować poważne zadrażnienia, jeżeli nie wręcz polityczny kryzys, międz> Wielką Brytanią i Stanami Zjednoczonymi uznającymi polski rząd w Londynie, a ZSRR udzielającym poparcia powstałemu w tych dniach PKWN. Przecież strona niemiecka na tym etapie wojny bardzo liczyła właśnie na nieunikniony jej zdaniem konflikt w „nienaturalnym” —jak określała — sojuszu mocarstw zachodnich ze Związkiem Radzieckim. Mimo, że poszczególni oficerowie Wehrmachtu dostrzegli w powstaniu możliwość wywołania takiego konfliktu, w OKH i w otoczeniu Hitlera nikt głośno tej myśli nie podjął. Wydaje się, że po wstrząsie wywołanym zamachem na Hitlera w dniu 20 lipca nie śmiano takiego projektu mu przedstawić. Nie wzięto więc pod uwagę żadnych innych rozwiązań, jak tylko zniszczenie powstańczej Warszawy. Cele te z dużym wysiłkiem osiągnięto. Ale niczego one w położeniu wojsk niemieckich nie rozwiązywały.