0000065 2

128 Rehabilitacja kardiologiczna

ru. Powrót pełnej sprawności czynnościowej ręki po tym okresie — obserwowaliśmy tylko w bardzo nielicznych przypadkach. Po upływie roku natomiast z zasady nie obserwuje się już żadnej istotnej dla funkcji dynamiki niedowładu ręki. Powyższe podważa celowość kierowania pacjentów po tym okresie do zakładów rehabilitacyjnych, jeśli motywacją skierowania jest tylko utrzymujący się niedowład kończyny górnej.

Inaczej wygląda, w zasadzie łatwiejsze do kompensacji — usprawnienie chodu, co udało nam się osiągnąć w pojedynczych przypadkach nawet po upływie 5—10 lat od udaru. Pacjenci, którzy z jakichkolwiek powodów nie opanowali bowiem umiejętności samodzielnego poruszania się bezpośrednio po udarze — w wielu wypadkach wymagając później zaopatrzenia ortopedycznego lub zabiegów operacyjnych, nie potrafią samodzielnie opanować funkcji chodzenia w warunkach domowych lub w sytuacji jeszcze trudniejszej — w warunkach zakładu dla przewlekle chorych. Obserwacja ta uzasadnia kierowanie ich do zakładów rehabilitacyjnych nawet, jeśli od momentu udaru minęło kilka lat. o ile naturalnie nie istnieje już przyczyna, która uniemożliwiała uruchomienie ich wcześniej, a istnieją inne przesłanki pozwalające rokować poprawę. Z przesłanek tych na pierwszym miejscu postawilibyśmy:

a)    zachowany intelekt i dobry stan psychiczny pacjenta wyrażający się aktywnością, zachowanym krytycyzmem i motywacją powrotu do względnej samodzielności ruchowej (wskaźnikiem rokowniczo złym, świadczącym o niewydolności mózgowej jest w porażeniu mózgowym długo utrzymujący się brak kontroli nad zwieraczami);

b)    względnie debry stan ogólny chorego i stan wydolności narządów wewnętrznych.

W rehabilitacji chorych z afazją i innymi zaburzeniami wyższych czynności nerwowych (grupa rehabilitowanych pacjentów, głównie z naczyniopochodny-»ni uszkodzeniami mózgu wynosiła 218 osób) tylko w połowie przypadków (50,9°/o) udało nam się uzyskać poprawę istotną z punktu widzenia możliwości porozumiewania się chorego z otoczeniem.

Na podkreślenie jednak zasługuje fakt, że w wielu przypadkach rozpoczęcie terapii zaburzeń mowy dopiero w kilka lat po zachorowaniu — nie obniżało wyników leczenia.

IV. Wnioski końcowe

Rehabilitacja chorych z naczyniopochodnym uszkodzeniem mózgu jest integralną częścią całego procesu terapii tej grupy chorych, poczynając od ostrego okresu choroby do stadium przewlekłego, przy czym prawidłowość postępowania w okresie pierwszym często determinuje ostateczne wyniki, uzyskiwane w okresie końcowym. Wynika stąd konieczność znajomości podstawowych problemów tego leczenia przez personel specjalistyczny oddziałów szpitalnych, w których prowadzi się leczenie chorych z udarem mózgowym oraz dodatkowego wyposażenia tych oddziałów w podstawowy sprzęt rehabilitacyjny i pomocniczy personel specjalistyczny (etat instruktora gimnastyki leczniczej winien należeć do składu personelu działalności podstawowej).

ASPEKTY KARDIOLOGICZNE I NADZÓR KARDIOLOGICZNY W REHABILITACJI NARZĄDU RUCHU

Stanisław Rudnicki

Poprawa warunków ekonomicznych i zdrowotnych w kraju w ostatnim 25-leciu doprowadziła do przedłużenia średniej życia ludności w Polsce. Po wystąpieniu przejściowego wyżu demograficznego młodzieżowego z lat 1953—1956 Polska zaczyna stawać się stopniowo krajem ludzi w wieku dojrzałym i podeszłym. Są w tym zawarte następstwa uprzemysłowienia i urbanizacji kraju, podniesienia standardu życia. Ceną, jaką płaci społeczeństwo za wprowadzenie mechanizacji w przemyśle i rolnictwie, za gwałtowny rozwój motoryzacji, za cywilizację, jest zwiększona wypadkowość i urazy, a w następstwie kalectwo i inwalidztwo.

Najbardziej upośledzony w wyniku urazów jest narząd ruchu. Zasługą ortopedów i traumatologów jest podjęcie szerokiej akcji przywrócenia tym ludziom sprawności poprzez zabiegi naprawcze, odpowiednie zaprotezowanie i rehabilitację oraz danie im możliwości powrotu do czynnej pracy w społeczeństwie. Ta działalność lekarska znalazła szerokie uznanie w oczach nie tylko chorych i społeczeństwa, ale również opinii fachowej za granicą, tak, że dziś mówi się

0    polskiej szkole rehabilitacji leczniczej.

W ostatnim dziesięcioleciu obserwuje się zmianę kierunków w rehabilitacji medycznej narządu ruchu. Wskutek szczepień ochronnych przeciwko chorobie Heinego-Medina, szczepień przeciwko gruźlicy, jak i skutecznego jej leczenia, coraz mniej jest chorych z uszkodzonym narządem ruchu z powodu tych chorób. Coraz częściej wymagają leczniczego usprawniania chorzy w wieku dorosłym i podeszłym, w następstwie przewlekłych procesów chorobowych, w których dochodzi do powikłań z upośledzeniem narządu ruchu. Poza tym u ludzi w tym wieku z chorobami różnych narządów mogą wystąpić urazy

1    ich powikłania, wymagające zabiegów chirurgicznych i leczniczego usprawniania. To wzajemne powikłanie i współistnienie chorób wymaga współdziałania lekarzy różnych specjalności.

Udział internisty w zespole rehabilitacyjnym ma zabezpieczyć w przebiegu

usprawnienia:

a; konsultację i właściwe leczenie internistyczne,

b) nadzór kardiologiczny.

Ueneralną zasadą w kwalifikacji internistycznej jest. że chory zakwalifikowany do rehabilitacji leczniczej narządu ruchu musi mieć zachowaną (chociażby względną) wydolność układu krążenia i oddechowego, wydolność nerek, wątroby i mózgu. Podstawowa choroba internistyczna musi być w okresie usprawniania — leczona.