Obraz1 (30)

dzielnie lansując w swym Lechtckim początku Polski hipotezę normandzkiego podboju.

Jednakże Normanowie nie stanowili jedynego efektownego wcielenia siły ujarzmiającej słowiańską pra--Polskę. W konkurencyjnej roli zdobywców wystąpili również Celtowie popierani mniej świetnym niż Szajnochy piórem Fryderyka Henryka Lewestama (Pierwotne dzieje Polski). Cała niewielka książeczka Lewestama jest taką próbą odtworzenia historii Celtów, aby uprawdopodobnić sprowadzenie jednego z ich odłamów (Bojów) w okolice nadwiślańskich Słowian, uczynić ich zdobywcami i fundatorami państwa lechickiego. Przy podboju celtyckim, który miał przyjść z Południa, zza Karpat, następowały wszakże pewne przesunięcia w geografii centralnych siedlisk zwycięzców. Nie tyle Gniezno i Kruszwica, jak w wersji normadzkiej, ile Kraków nabierał na ważności i krąg legendowy z tym miejscem pra-Polski związany.

Technika najazdu, sprawne oddziały bojowe, i jego skutki pozostawały podobne. Celtowie także zakładają państwo polskie, organizują władzę zwierzchnią i obronę, wprowadzają Słowian w historię. I są prawie równie efektownymi zdobywcami jak Normanowie. Romantyzm bowiem odkrywał Celtów, szczątki ich starożytnej kultury, ich wierzenia, kamienie kultowe, ich poetyczną duszę. Fałszywe Piesm Osjana, traktowane przecież .jako poezje barda celtyckiego, stwarzały złudzenie obcowania z duszą i wyobraźnią tego ludu, potwierdzając bliskość więzi i współporozumienia. Zmieszanie się z Celtami, choćby w wyniku podboju, było zatem równie udanym mariażem, jak z synami północnych lodów.

Powstaje wszakże pytanie zupełnie racjonalne o powody, dla których pisarze i historycy błądzili wy-obraznią po różnych geograficznych strefach Europy, ' aby nadwiślańskim Słowianom jakiegoś zdobywcę na głowę sprowadzić. Czy zupełnie nie mogli obejść się bez podboju? Otóż w tzw. bajecznych dziejach Polski występuje pewien szczegół omotany siecią legend, dotyczący postaci jakiegoś Lecha, który miał założyć państwo ledńckie, później Polską zwane. O lechach, lechitach, Lechii pisało się przez cały dąg dziejów Polski, traktując te nazwy jako wymienne, choć pokryte niejednakową patyną dawnośd. To Lechid byli jakby bardziej archaiczni, jakby w pozycji protoplastów Polaków się znajdujący.

Wszakże w romantyzmie ten znany szczegół zaczął ogromnieć, nabierać znaczenia, atakować wyobraźnię i pisarzy, i badaczy. Nie tylko dlatego, że podjęto wówczas głębokie i krytyczne badania historii narodu. ⁴¹ Znacznie bardziej wskutek traktowania mitów jako zaszyfrowanej świadomośd zbiorowej oraz jako systemu znaków, w którym zawarta jest pamięć przeszłości i proroctwo przyszłości. Nie zaś, do czego skłonne było Oświecenie, jako baśni i niezbornych zmyśleń skleconych przez „plotliwych” kronikarzy i ludzką ciemnotę.

Zatem ówczesna ważkość pytania, kim byli le-chowie, skąd geneza nazwy i co się później z nimi stało. Fakt ich istnienia, poza mitami, poświadczał Sąd Libuszy, ów czeski falsyfikat, lecz któż wątpił w jego dowodową prawomocność! Oprócz wszystkich zatem argumentów, które starano się przytoczyć za sensownością teorii podboju, i ten jeszcze wzgląd na tajemniczych le-chów czynił atrakcyjną hipotezę najazdu.

Bo Lech, jak w Lilii Wenedzie, mógł być wodzem najezdników i królem przyszłego państwa. Lechami, lechitami mogli nazywać siebie jego towarzysze bro-