Obraz2 (27)

powoduje powstanie brunatnoczerwonego kompleksu żelaza(III) z jonami SCN”:

Fe³⁺ + SCN" -»Fe(SCN)²⁺

Miareczkowanie wobec wskaźnika tworzącego barwny osad Metoda ta polega na zastosowaniu indykatorów, które tworzą z czynnikiem strącającym barwny, trudno rozpuszczalny osad. Osad ten tworzy się wtedy, gdy wytrącą się całkowicie jony miareczkowanego roztworu i kolejna kropla odczynnika miareczkującego (np. AgNOa) powoduje wytrącenie się barwnego osadu.

Przykładem takiego typu miareczkowania jest metoda Mohra służąca do oznaczania jonów chlorkowych za pomocą azotanu(V) srebra. Indykatorem podczas tego oznaczania jest chromian(VI) potasu. W trakcie miareczkowania jonów chlorkowych roztworem azotanu(V) srebra wytrąca się trudno rozpuszczalny osad chlorku srebra, którego rozpuszczalność jest mniejsza niż chromianu(VI) srebra. W momencie, gdy całkowicie zostaną związane jony chlorkowe kolejna kropla azotanu(V) srebra przereaguje ze wskaźnikiem, a ściślej z jonami chromianowymi(VI) tworząc brunatnoczerwony osad.

W pierwszym etapie miareczkowania zachodzi reakcja strącania jonów chlorkowych jonami srebrowymi:

Ag⁺ + Cl' -> AgCl -i

Pomimo obecności w roztworze jonów chromianowych(VI) osad Ag2CrC>4 nie wytrąca się, ponieważ rozpuszczalność chromianu srebra (1,38- 1CT⁴ mol/dm³) jest większa niż chlorku srebra (1 • 10^-5 mol/dm³) t/r*c,= i.8 i<r“.

Po całkowitym związaniu jonów chlorkowych w osad chlorku srebra kolejny dodatek jonów srebra spowoduje wytrącanie się brunatnoczerwone-go osadu chromianu(VI) srebra:

2Ag⁺ + CrC>4 —> Ag^CrOł ■i-

Miareczkowanie wobec wskaźników adsorpcyjnych Metoda ta została opracowana przez K. Fajansa i opiera się na stosowaniu wskaźników adsorpcyjnych. W trakcie miareczkowania argentome-trycznego bromków tworzy się roztwór koloidalny bromku srebra, na powierzchni którego adsorbują się jony bromkowe powodujące powstanie naładowanej ujemnie cząsteczki - [m(AgBr)]nBr^_.

W punkcie równoważnikowym stężenie jonów bromkowych jest praktycznie równe zeru. Po przekroczeniu punktu równoważnikowego na powierzchni cząsteczki bromku srebra adsorbują się jony srebra. Ładunek cząsteczki zmienia się więc na dodatni - [m(AgBr)]nAg⁺.

Umożliwia to adsorbowanie się na powierzchni cząsteczki jonów wskaźnika (np. eozyny), gdyż warstwa przeciwjonowa (Na⁺, NO3^-) jest adsorbo-wana słabiej. Zastąpienie anionu azotanowego przez anion wskaźnika powoduje zmianę barwy osadu na różową w przypadku eozyny lub czerwoną w przypadku fluoresceiny.

7.3. Argentometria

Roztworem najczęściej wykorzystywanym w analizie strąceniowej jest roztwór azotanu(V) srebra, dlatego też ten dział analizy strąceniowej nazywany jest zwyczajowo argentometrią (z łaciny argentum - srebro). Argen-tometrycznie oznacza się ilościowo jony halogenkowe oraz jony tiocyjania-nowe.

201