Obraz6 (21)

72_____ tożsamość człow^

maska staje się łatwym sposobem wywołania u odbiorcy określonych n żądanych reakcji. Można by więc przypuszczać, iż jest to dobry punkt 'wyj. ścia teoretycznych ustaleń. Nie jest to jednak uzasadnione. Maska nie jest czymś jednoznacznym. Analiza rozmaitych koncepcji z maską w roli głównej lub z maską w tle doprowadza do osobliwego odkrycia. Otóż okazuje się, że w żadnej z nich nie została ona zdefiniowana. Jeżeli w ogóle podejmowane są próby jej dookreśłenia, to z reguły przyjmują one postać definicji opisowych, obejmujących tylko fragment rzeczywistości związanej z fenomenem maski. Laing nie jest odosobniony w swoim sposobie jej traktowania. A jednak z różnych względów, choć niezdefiniowana, maska stanowi pojęcie często stosowane w koncepcjach psychologicznych różnych nur

tów.    - - v

Podstawowa trudność w obrębie problematyki maski jest trudnością definicyjną. W psychologii nawet koncepcje Junga, Jacobi i Kępińskiego, czyli takie, które operują pojęciem maski, nie formułują jej definicji. Inni autorzy poruszają związane z maską kwestie, nie nazywając rzeczy „po imieniu”. Wobec takiego stanu rzeczy, podstawowym zadaniem do wykonania w ramach psychologicznej problematyki maski jest próba zdefiniowania jej jako kategorii naukowej. Sformułowanie definicji maski pozwoliłoby na usystematyzowanie dotyczących jej twierdzeń oraz na zidentyfikowanie problematyki maski w koncepcjach, w których termin maski się me pojawia.

Szczególnie ważnym zadaniem do zrealizowania w obrębie psychologicznej problematyki maski jest określenie relacji wiążących maskę z tożsa mością. Występowanie silnych i dwukierunkowych zależności pomiędzy używanymi przez osobę maskami a procesami formowania i modyfikowania tożsamości indywidualnej jest oczywiste. Równocześnie, zależności owe pozostają niezdefiniowane i nieuporządkowane. Pomimo że problematyka związków łączących maskę z tożsamością jest ważna i niezwykle interesująca, w tym miejscu wystarczyć musi jej zasygnalizowanie. Kwestie maski z jednej strony i relacji wiążących ją z tożsamością z drugiej wyznaczają dwa zakresy tematyczne, które — choć ściśle ze sobą związane — są zbyt obszerne, by potraktować je wspólnie. Ponieważ pierwotne wobec badania związków łączących maskę z tożsamością jest ustalenie, czym jest maska, tutaj poprzestać trzeba na próbie dookreśłenia i analizy problematyki maski jako takiej, traktowanej niezależnie od jej uwarunkowań tożsamościowych i wpływów na tożsamość.

Maska nie jest kategorią wyłącznie psychologiczną. Zainteresowanie problematyką maski spotyka się we wszystkich naukach dążących do opisu i wyjaśnienia struktury, aktywności i kondycji człowieka oraz w teoretyczno-praktycznych dziedzinach, których działania koncentrują się na modyfikowaniu sposobu doświadczania i zachowań osób. Pisze się o masce w rozmaitych kontekstach, poczynając od antropologii kulturowej badaia-cei materialne formy masek, ich zastosowanie, znaczenie oraz motli_Wą „_e_ neze poprzez filozoficzne koncepcje, od renesansu rozważające Problein_a. Sgggffl socjologiczne opisy fcggj MMMMMM