Obraz0 (33)

216

H-C - OH

HO-C-H _{+    2} Ag(NH₃)2⁺ + 3QH' -i

H-C-OH

H-Ć-OH

I

ch₂oh

glukoza

COOH H-ę-OH HO-C—H

-1 u_ć_on ⁺ 2Ag ⁺ 2H2O + 4NH₃

I

H-C-OH I

CH₂OH kwas glukonowy

Jest to jedna z reakcji, w których uczestniczą łańcuchowe izomery mono-sacharydów. Stężenia tych izomerów są małe, ale pozostają one w równowadze z izomerami pierścieniowymi i dlatego utlenienie może przebiegać aż do całkowitego zużycia glukozy. Jest to możliwe, ponieważ w miarę zużywania izomeru łańcuchowego powstają nowe jego cząsteczki przez otwarcie pierścienia półacetak) wego.

W rozdz. 8.5 podkreślany był fakt, że ketony nie mają własności redukcyjnych, w przeciwieństwie do aldehydów. Tymczasem jednak ketozy redukują odczynnik Tollensa tak samo łatwo jak aldozy. Wyjaśnienie tego zjawiska tkwi w tym, że łańcuchowe izomery monosachaiydów są zdolne do eno-lizacji, tak jak inne aldehydy i ketony. Enolizacja sprawia, że atomy Ci i C2 stają się nieodróżnialne i wędrówka atomów wodoru od enolowych grup OH do atomów węgla może wytworzyć nie tylko wyjściową aldozę ale także aldozę o innej konfiguracji przy atomie Cj oraz ketozę.

H-C-OH

H-C-OH

H-C-OH

CH₂OH

ch₂oh

ch₂oh

glukoza

enol glukozy, identyczny wędrówka atomu wo-z enolem mannozy i fruktozy doru od grupy OH

przy C2 do węgla Ci wytwarza fruktozę

H-C-OH

H-C-OH

CH-OH

II

ch₂oh

C-OH

c=o

ho-c-h . "i

HO-C-H

H-C-OH

HO-C-H

H-C-OH

Ćwiczenie 13.3. Enolizacja jest przyspieszana przez zasady. Z powodu enolizacji w roztworach zasadowych glukoza zostaje przekształcona w mieszaninę glukozy, mannozy i fruktozy. Wytłumacz powstawanie mannozy.

13.4. Glikozydy

Grupa OH przy półacetalowym atomie węgla w pierścieniowych izomerach monosacharydów jest szczególnie reaktywna i łatwo może być zastąpiona przez inne podstawniki. W reakcji z alkoholami powstają acetalowe pochodne monosacharydów, nazywane glikozydami.

Wiązanie między półacetalowym atomem węgla i połączoną z nim grupą organiczną jest nazywane wiązaniem glikozydowym. Możliwe są dwie konfiguracje wiązania glikozydowego, a i p.

OH

OH

P~glikozyd

a-glikozyd