Obraz 1 (6)

Rozdział VI. Przyczółek sandomierski a radzieckie zamiary na kierunku warszawskim

Plany dalszych działań wojsk 1 Frontu Białoruskiego w operacyjnym obszarze Warszawy w momencie osiągnięcia Wisły prowadzące do wyzwolenia WarszaWy wiązały się z wynikami bitwy toczonej przez siły 1 Frontu Ukraińskiego na przyczółku sandomierskim. Marszałkowie Żuków i Rokossowski, przedstawiając 8 sierpnia szyfrogramem Kwaterze Głównej swe poglądy na ten temat, uwarunkowali ich realizację kilkoma wstępnymi przedsięwzięciami.

Jednym z nich miała być lokalna operacja zaczepna części sił 1 Frontu Białoruskiego (69 A, 8 AGw, 7 KKawGw i 11 KPanc), w której wyniku przyczółki uchwycone na Wiśle zostałyby poszerzone do rubieży: Warka, Stromiec, Radom. Wierzbica. Dla przeprowadzenia tej operacji postulowali udzielenie pomocy ze strony 1 APanc Gw gen. Michała Katukowa podporządkowanej 1 Frontowi Ukraińskiemu. Oczekiwali, iż uderzy ona z rejonu Opatowa w kierunku północnym przez Ostrowiec na Sienno i uchwyci rubież Zwoleń, Radom. A zatem obaj marszałkowie spodziewali się. że wojska I Frontu Ukraińskiego, mocno usadowiwszy się na przyczółku sandomierskim, przeprowadzą, podobnie jak i wojska I Frontu Białoruskiego, lokalną operację zaczepną w celu rozszerzenia opanowanego przyczółka. Jej wynikiem byłoby połączenie przyczółków, których głębokość na styku tych Frontów sięgałaby przynajmniej Sienna, jeżeli nie Ostrowca czy nawet Starachowic.

Należy sobie zdawać sprawę, że w tym czasie, gdy marsz. Żuków i Rokossowski formowali te postulaty, wojska 1 Frontu Ukraińskiego, prowadzące od 30 lipca walki o przyczółek sandomierski, znajdowały się dopiero w początkowej fazie tych działań i dalekie były od ich rozstrzygnięcia.

Ze względu na wyraźny związek między wydarzeniami na przyczółku sandomierskim a rozwojem sytuacji na kierunku warszawskim warto zatrzymać się nad tą bitwą i spróbować popatrzeć na nią pod tym kątem. Tym bardziej że udało mi się odnaleźć w archiwach Wehrmachtu zupełnie dotąd nie znane dokumenty sprawozdawcze Grupy Armii „Północna Ukraina'-' i 4 APanc z lata 1944 r. Znajdowały się one w zespołach akt Grupy Armii „Środek" i prawdopodobnie z tych przyczyn uszły uwagi badaczy. Rzucają one sporo uzupełniającego światła na dotychczasowy stan badań nad tym tematem.

Jak wspomniałem, w momencie podejmowania decyzji o dalszych działa-

90